Marcus de Jong winnaar van de Frederik Philipsprijs

Jaarlijks reikt Philips de Frederik Philipsprijs uit in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Radiologie. Een onafhankelijke jury van de NVvR beoordeelt ingezonden proefschriften en het meest vooruitstrevende onderzoek wordt beloond met een bronzen beeld van Will van der Laan en een cheque van 7.500 euro. Op donderdag 24 mei werd de prijs tijdens de Radiologendagen in De Doelen in Rotterdam uitgereikt aan Marcus Christiaan de Jong voor zijn proefschrift: Epidemiology and imaging of retinoblastoma.

Retinoblastoom is een zeldzame oogtumor bij jonge kinderen. In Nederland zijn er slechts tien tot vijftien patiëntjes per jaar met deze aandoening. Deze worden vanwege het specialistisch karakter allemaal behandeld in het Amsterdam UMC, locatie VUmc. Overleving van de ziekte hangt grotendeels af van het vroeg ontdekken ervan. Als de oogtumor in het oog blijft, wat vanwege de natuurlijke barrière van de buitenste wand vaak gebeurt, is deze goed te behandelen. Maar als de buitenste wand van het oog doorbroken wordt, is de kans op metastasering groot en daalt de overlevingskans aanzienlijk. Een vroege opsporing van de tumor is dus van levensbelang. Ongeveer 50% van de patiëntjes met retinoblastoom heeft de erfelijke variant. Zij lopen het risico om trilateraal retinoblastoom te ontwikkelen. Dit is de combinatie van een tumor in één of beide ogen én een tumor in de hersenen.

Risico-inschatting

Het proefschrift van Marcus de Jong beslaat twee delen. Marcus: “Het eerste deel gaat over de diagnose, de stadiëring en het ziekteverloop van retinoblastoom. We wilden in kaart brengen hoe je risicofactoren kunt detecteren voor metastasering. Het tweede deel is deels beeldvorming en deels epidemiologie van de trilaterale variant. Het onderzoeksdoel van dit deel was om het risico op trilateraal retinoblastoom te bepalen, wat de overlevingskansen zijn en hoe trilateraal retinoblastoom in een vroeg stadium kan worden opgespoord.”

MRI belangrijk voor risico-inschatting

De resultaten uit het eerste deel bevestigen dat een MRI belangrijk is voor het inschatten van risicofactoren voor metastasering. Hoe hoger de resolutie van de MRI-beelden, hoe hoger de sensitiviteit en specificiteit voor het detecteren van risicofactoren. Andere tumoreigenschappen op MRI kunnen de ingroei voorspellen, bijvoorbeeld tumorgrootte.

Omslagpunt 1995

Voor wat betreft trilateraal retinoblastoom werd duidelijk dat rond 1995 een omslagpunt in overlevingskans ligt. Marcus: “Voor 1995 was de overleving van deze patiëntjes vrijwel nihil. Vanaf 1995 zie je dat de overlevingskans stijgt naar 50%. Dit komt met name door de vroege opsporing met MRI en de behandeling met een hoge dosis chemotherapie. Het is dus van belang om deze behandelstrategie voort te zetten.”

Het onderzoeksdoel was om het risico op trilateraal retinoblastoom te bepalen, wat de overlevingskansen zijn en hoe trilateraal retinoblastoom in een vroeg stadium kan worden opgespoord.”

Marcus Christiaan de Jong

Winnaar Frederik Philipsprijs 2018

Het oordeel van de jury

Volgens professor Prokop, juryvoorzitter, bevordert het proefschrift van Marcus de Jong de interdisciplinaire samenwerking en bewijst de waarde van radiologie daarin. Professor Prokop: “Dit proefschrift heeft een grote relevantie voor de praktijk, niet alleen voor de radiologie maar ook voor oogheelkunde en genetica. Er is sprake van een hoge impact: al vier van zijn publicaties zijn verwerkt in de TNM versie 8, AJCC Cancer Staging Manual. Daarbij is Marcus na de promotie bezig gegaan met een vervolgonderzoek over MR radiogenomics, dat laat zien dat er genetische tumorsubtypes met MRI geïdentificeerd kunnen worden. Ook heeft Marcus een grote eigen inbreng en inzet laten zien. Al met al veel redenen om hem te belonen met de Frederik Philipsprijs.”

Techniek en geneeskunde

Marcus rondde in 2004 zijn studie Technische Bedrijfskunde in Enschede af. Toen hij concludeerde dat dat toch niet helemaal voor hem was weggelegd, ging hij geneeskunde studeren in Rotterdam. Marcus: “Radiologie kreeg mijn interesse, vooral omdat het heel breed is en veel technologische vooruitgang heeft. Ik vind het leuk om de diagnose te achterhalen met beeldvorming. Daar zit dan toch de overlap met de techniek.”

Doorgaand onderzoek

Marcus heeft nog niet uitgestippeld waar hij over tien jaar wil staan. “Ik ga in ieder geval verder in de richting neuro- en hoofdhalsradiologie. En ik ga door met dit onderzoek. We willen ook graag weten wanneer en hoe vaak patiënten follow-up MRI’s zouden moeten krijgen. Voor een MRI moeten de patiëntjes namelijk onder narcose en je wilt voorkomen dat je dat heel vaak moet doen. Ook zijn we bezig onderzoek op te zetten naar het voorspellen van bepaalde genetische profielen met behulp van MRI.”

Wilt u meer informatie over de Frederik Philipsprijs?

Lees meer

Essentiële beeldvorming over een zeldzame oogtumor bij kinderen