Tim Leufkens - Het is al langer bekend: we slapen te weinig. In 1900 sliep een volwassene nog gemiddeld ruim negen uur, tegenwoordig wordt nauwelijks zes en een half uur slaap per nacht gehaald. Structureel veel minder dus terwijl nationale gezondheidsinstituten tussen de zeven en acht uur nachtrust adviseren voor een volwassene, om lichamelijk en geestelijk goed te kunnen functioneren. Zij baseren zich op een toenemende stroom van wetenschappelijke bevindingen die aantonen dat zelfs één nacht slaaptekort groot effect heeft. Een normaal gezond persoon vertoont dan lichamelijk gelijkenis met een ernstige hartpatiënt of iemand die al jaren diabetes heeft.
Mentaal effect slaaptekort
En het effect is niet alleen lichamelijk. Ook ons mentaal functioneren verslechtert door slaaptekort. In 2003 toonden professor van Dongen en zijn collega’s in het Amerikaanse vakblad ‘Sleep’ aan dat zelfs een relatief mild slaaptekort al voor ernstige concentratieproblemen kan zorgen. De onderzoekers volgden drie groepen deelnemers, die 14 dagen lang vier, zes, of acht uur per nacht sliepen en een vierde groep deelnemers die helemaal niet sliepen gedurende drie achtereenvolgende nachten. De prestaties van de mensen met korte nachten (vier en zes uur) waren na een week net zo slecht als die van de niet-slapers na twee nachten. Er was één verschil: de kortslapers hadden het minder functioneren zelf niet door en verklaarden niet slaperig te zijn.
Onze leefstijl is veranderd
Als we over langere tijd een slaaptekort opbouwen, kunnen we dus niet meer vertrouwen op ons eigen inzicht. Dan zijn we er ons niet meer van bewust dat lichamelijke en mentale problemen mogelijk het gevolg zijn van iets dat in veel gevallen relatief eenvoudig en zonder medicatie opgelost kan worden: meer slaap. En toch lijkt het niet te lukken om op tijd naar bed te gaan en, vooral op doordeweekse dagen, meer dan zeven uur te slapen. Hoe is dit collectieve slaaptekort toch ontstaan? Voor een groot deel is het te wijten aan onze veranderde leefstijl. We leiden een druk privéleven, hebben stress op het werk en werken langer door. Als we dan eindelijk in bed liggen, gaan we aan de slag met onze smartphone. Daar komt bij dat we steeds minder bewegen en meer eten en daardoor te zwaar worden. Mensen met zwaarlijvigheid hebben een grotere kans op slaapapneu. Bij slaapapneu stokt de ademhaling enkele tientallen seconden vanwege een blokkade van de luchtwegen. Hierdoor daalt het zuurstofniveau in het lichaam en krijgen de hersenen een seintje wakker te worden om weer adem te halen. Een persoon kan zo tientallen keren per nacht wakker worden zonder het bewust te ervaren. Hij voelt zich in de ochtend daardoor verre van uitgerust, maar heeft niet het gevoel te weinig te hebben geslapen.
Een goede nachtrust voor een gezond leven
Om beter te slapen, moeten we het besef hebben dat onze leefstijl veranderd is en negatieve impact heeft op onze slaap en onze gezondheid. Gelukkig besteden de media steeds meer aandacht aan slaap. Ook zijn er al aardig wat hulpmiddelen op de markt met als doel de slaap te verbeteren. Iedereen heeft een gezonde slaap nodig van tenminste zeven uur. Te weinig slapen is niet stoer of een kwaliteit die je ontwikkelt. En het heeft geen positieve effecten op je productiviteit. De hoogste tijd dus voor een herwaardering van de oude vertrouwde slaap. Kies voor een goede nachtrust en daarmee voor een gezond leven.
Tim Leufkens
Onderzoeker bij Philips Research
Tim is slaaponderzoeker bij Philips Research en is onder meer gespecialiseerd in slaap, het brein, slapeloosheid en niet farmaceutische beïnvloeding van het slaapritme. Ontdek hoe wij doktoren helpen om slaapapneu patiënten een natuurlijke slaap te bezorgen.
