De digitalisering van onze gezondheidszorg is een onomkeerbare evolutie. Maar gezondheidseconomen wijzen er vaak op dat digitale innovatie slechts zinvol is als ook de patiënt er uiteindelijk voordeel uit haalt. Het project ‘digitale pathologie’ op de dienst Pathologische Anatomie van het AZ St-Jan uit Brugge is op dat vlak een toonaangevend project. Het werd recent door de technologische federatie Agoria bekroond met de e-Health Award voor het beste innovatieproject inzake patient care.
De dienst Pathologische Anatomie van de Brugse campus van AZ Sint-Jan heeft een lange track record als het op technologische innovaties aan komt. Ze streeft al jaren naar een continue verbetering van het onderzoek van weefsels en cellen, om accurater en sneller diagnoses te kunnen stellen. Hier werd bijvoorbeeld in 2011 voor het eerst een geïntegreerde robotscreening van baarmoederhalsuitstrijkjes uitgevoerd. En het pathologielab zorgde met zijn ISO-accreditatie eveneens voor een Belgische primeur. En nu is het AZ Sint-Jan het eerste ziekenhuis in België dat de volledige werking in de afdeling pathologie ondersteunt met digitale pathologie. Dat betekent dat de microscoopbeelden of coupes digitaal worden omgezet en verwerkt. Een belangrijke stap voor het Brugse laboratorium dat met vier pathologen jaarlijks zo’n 17.500 biopsies en 80.000 coupes te verwerken heeft.
De sleutel tot het ontcijferen en behandelen van zeldzame tumoren ligt dan ook in het connecteren van laboratoria over de grenzen heen.”
dr.Ivo Van den Berghe
Diensthoofd Pathologie, AZ Sint-Jan Brugge
Betere beelden, minder fouten
Dokter Ivo Van Den Berghe, diensthoofd: “In de klassieke pathologie, bekijkt de patholoog de coupes onder een microscoop. De voorbereiding, het maken van de coupes en het bekijken ervan zijn een tijdrovend proces. Met digitale pathologie worden de coupes nu gescand met een hoge-resolutiescanner, zodat de patholoog de beelden kan bekijken op een computerscherm. Dit is echt een doorbraak want de onderzoeken die hier worden uitgevoerd zijn door de jaren heen veel diverser en complexer geworden.” De nieuwe methode levert beelden met haarfijne kwaliteit en scherpte op. “We kunnen ze met verschillende digitale tools analyseren. De diagnostiek wordt verfijnder met mogelijk een directe weerslag op de behandeling of therapie”, aldus dokter Van Den Berghe. “Door het feit dat er minder manueel werk is, gaat het ook sneller en is er minder kans op fouten. Vanaf het moment dat het monster in het laboratorium aankomt, wordt het geregistreerd. Alle stappen van de workflow worden daarna digitaal getraceerd.”
Einde van het microscooptijdperk
Het einde van het microscooptijdperk lijkt dus in zicht. “Een aantal ongemakken, zoals vermoeide ogen en nekpijn als gevolg van het continu werken met een microscoop, zijn verleden tijd. Maar we hebben vooral meer gemoedsrust omdat we weten dat de patiëntveiligheid erop is vooruitgegaan. De coupes hebben barcodes die uniek zijn voor elke patiënt. Ze worden ook meteen toegewezen aan de juiste patholoog. Verslagen worden digitaal aan het beeld gelinkt, wat fouten uitsluit.” Deze manier van werken biedt ook voordelen voor het multidisciplinair overleg met andere artsen. Ivo Van Den Berghe: “Wanneer we onze patiënten bespreken tijdens zo’n overleg kunnen we gemakkelijk de beelden van die patiënt oproepen op het scherm. Vroeger was zoiets ondenkbaar: je kon onmogelijk alle microscoopglaasjes van alle patiënten meenemen naar zo’n vergadering om dan terplekke het juiste beeld te zoeken.” Voor het Brugse diensthoofd is digitale pathologie de toekomst: “We kunnen nu werken vanop om het even welke locatie door in te loggen op de toepassing, zelfs vanop mobiele toestellen. Met één klik sturen we de beelden naar collega’s wereldwijd voor overleg. Zo kunnen ook andere pathologen de coupes bekijken en hun opinie geven. Digitale pathologie is nu in opmars, en hoe meer ziekenhuizen er gebruik van maken, hoe groter de mogelijkheden worden.”
Internationaal netwerk voor zeldzame tumoren
De sleutel tot het ontcijferen en behandelen van zeldzame tumoren ligt dan ook in het connecteren van laboratoria over de grenzen heen. “We werken momenteel samen met Philips om een digitaal platform te creëren met enkele andere ziekenhuizen – zoals Massachusetts General Hospital en Brigham and Women’s Hospital, die allebei verbonden zijn met de Harvard Medical School in de VS”, vertelt dokter Van Den Berghe. “In Europa zullen we, naast de Belgische universiteiten, ons netwerk uitbreiden met de universiteit van Edinburgh en een ziekenhuis in Firenze. Zo komt een internationaal netwerk rond zeldzame tumoren tot stand.” De Agoria e-Health Award was een mooie bekroning voor dit unieke project. “Het is vooral het resultaat van collectief werk: de directie van het ziekenhuis, de IT-afdeling en technische dienst, de afdeling Pathologische Anatomie en de bedrijven Philips en MIPS. We zijn dan ook bijzonder trots op onze award. Maar wat vooral belangrijk is: dankzij de uitstekende beeldkwaliteit, de traceerbaarheid van de coupes en de diagnostische tools zal de patiënt uiteindelijk altijd de winnaar zijn”, besluit Ivo Van Den Berghe.
