Vijf belangrijke instrumenten voor duurzame gezondheidszorg

Belangrijke kans

Al in 2015 stelde de Lancet Commission: "Het aanpakken van klimaatverandering zou de grootste wereldwijde gezondheidskans van de 21e eeuw kunnen zijn." En dat is het nog steeds. Gelukkig erkennen leiders in de gezondheidszorg dit potentieel steeds meer. Evenals de cruciale rol die ecologische duurzaamheid speelt bij het realiseren van lange-termijndoelstellingen op het gebied van de volksgezondheid. Ook patiënten verwachten van ziekenhuizen dat ze milieubewust zijn: uit onderzoek is gebleken dat 92% van de patiënten in het VK het belangrijk vindt dat hun zorgsystemen duurzamer werken [2].

Dat gezegd hebbende, als de gezondheidszorg een land was, zou het de vijfde grootste uitstoter van CO₂ ter wereld zijn, goed voor meer dan 4% van de wereldwijde emissies, en dat is meer dan de luchtvaart- of scheepvaartsector [3]. Dit betekent dat wij als sector (gezondheidstechnologiebedrijven, zorgsystemen, leveranciers en andere belanghebbenden in de waardeketen van de gezondheidszorg) een dringende verantwoordelijkheid om te handelen hebben.

Het is tijd om de grondregel van hippocratische ethiek, 'Eerst en vooral, breng geen schade toe', ook toe te passen op de planeet. Het mooie is dat we door beter voor de planeet te zorgen, meer mensen betere zorg kunnen bieden en zo onze maatschappelijke impact kunnen vergroten.

Er is veel dat gezondheidstechnologiebedrijven zoals Philips vandaag de dag kunnen doen om zorgstelsels te helpen hun ecologische voetafdruk te verkleinen en duurzame werkwijzen te integreren. Terwijl ze tegelijkertijd betere gezondheidsresultaten ondersteunen, de kosten van zorg verlagen en de gezondheidsgelijkheid en de toegankelijkheid van de zorg bevorderen.

Welke strategieën kunnen zorgstelsels nu toepassen om deze doelen te realiseren?

1. Een betere energie-efficiëntie en meer gebruik van hernieuwbare energie

Ziekenhuizen hebben de hoogste energie-intensiteit van alle met publiek geld gefinancierde gebouwen en stoten 2,5 keer meer broeikasgassen uit dan commerciële gebouwen [4].

Voor Philips geldt dat het overgrote deel van onze totale impact op het milieu komt door het energieverbruik tijdens de gebruiksfase van onze producten door klanten. Daarom is het verbeteren van de energie-efficiëntie van onze producten een topprioriteit binnen ons EcoDesign-programma.

Ons beeldgeleide interventieplatform Azurion biedt bijvoorbeeld een reductie van ten minste 10% in het energieverbruik over de totale productlevensduur in vergelijking met zijn voorganger [5]. Maar als het om energiebesparing gaat, draait het niet alleen om de technologie: duurzaam gedrag van gebruikers kan ook een groot verschil maken. Radiologen kunnen bijvoorbeeld actief helpen het energieverbruik van de MR-systemen van Philips te verminderen door hun systeem in de energiebesparende modus te zetten of uit te schakelen wanneer ze het niet gebruiken of tussen scans door.

Philips steunt actief een vrijwillig initiatief in de sector, samen met de Europese branchevereniging COCIR, om de energie-efficiëntie en materiaalefficiëntie van medische beeldvormingsapparatuur te verbeteren [6]. Als onderdeel van de 'Green Public Criteria' van de EU voor medische hulpmiddelen heeft COCIR methodologieën ontwikkeld om kopers te voorzien van alle informatie die zij nodig hebben om de bedrijfskosten te berekenen en de beste apparatuur voor hun behoeften te kiezen.

Voor grootschalige, energie-intensieve bedrijven zoals ziekenhuizen kan de overstap naar hernieuwbare energie een grote impact hebben. Samenwerking met gelijkgestemde collega's kan bijdragen om de benodigde schaalgrootte te realiseren. Zo heeft de opening van het windmolenpark in Mutkalampi in Finland in 2023, ondersteund door een consortium van partners, een aanzienlijke toevoeging van schone stroom aan het Europese elektriciteitsnet opgeleverd. Hiermee kunnen we de komende 10 jaar de wereldwijde activiteiten van Philips ondersteunen, evenals de overstap van klanten naar een duurzame gezondheidszorg. Philips heeft onlangs ook zijn eerste overeenkomst voor directe hernieuwbare energie in China ondertekend.

2. De circulariteit vergroten en minder afval produceren

Ongeveer 45% van de wereldwijde CO₂-uitstoot is toe te schrijven aan de winning van grondstoffen, de levering en de productie van materialen, producten en voedsel, evenals aan landbeheer. Dit wordt vaak aangeduid als 'opgenomen koolstof' (embodied carbon) [7]. De gezondheidszorg is een grootverbruiker van natuurlijke hulpbronnen en is verantwoordelijk voor 10% van de grondstoffen die jaarlijks wereldwijd worden gewonnen [8]. Het is daarom van cruciaal belang dat we manieren vinden om materialen voor medische systemen en apparaten op een duurzame manier te gebruiken. Onze ambitie is om onze klanten te helpen 'meer te doen met minder'. We doen dit door onze circulariteitsprincipes (minder gebruiken, langer gebruiken, opnieuw gebruiken) in de hele waardeketen toe te passen.

Het edelgas helium is bijvoorbeeld essentieel voor de beschikbaarheid van MR-scanners op de lange termijn, maar de wereldwijde voorraad ervan is beperkt. Bij Philips hebben we BlueSeal ontwikkeld, een volledig afgesloten magneet die de overgang naar duurzame, levenslang heliumvrije MR-operaties ondersteunt, de installatie vereenvoudigt en dure verstoringen van MR-operaties vermindert. In tegenstelling tot de conventionele magneettechnologie, waarvoor tijdens gebruik ongeveer 1500 liter vloeibaar helium nodig is voor de koeling, maakt BlueSeal gebruik van een zeer efficiënte microkoeltechnologie. Hiervoor is slechts 7 liter vloeibaar helium nodig voor de koeling, minder dan 0,5% van het huidige volume [9]. Er zijn wereldwijd meer dan 1060 geïnstalleerde MRI-scanners uitgerust met de BlueSeal-magneettechnologie van Philips en dat heeft sinds 2018 al meer dan 1,9 miljoen liter helium bespaard (besparingsberekening gebaseerd op een vergelijking met een conventionele magneet met 1500 liter helium).

In veel gevallen kunnen zorgverleners het rendement op hun initiële investeringen maximaliseren en hun mogelijkheden uitbreiden door op locatie of op afstand upgrades uit te voeren, in plaats van nieuwe apparatuur aan te schaffen. Met onze SmartPath for MR-portfolio kunnen klanten bijvoorbeeld hun bestaande magneten hergebruiken en ombouwen naar de volgende generatie MR, allemaal zonder het ongemak van het installeren van een nieuw systeem en tegen een fractie van de kosten. Deze manier van upgraden is bovendien een duurzame keuze, omdat hiermee het energieverbruik en de CO₂-productie van de productie en het transport van een nieuwe magneet worden vermeden. En dankzij software-upgrades zoals SmartSpeed kan met onze MRI-systemen tot drie keer sneller worden gescand [10], terwijl het stroomverbruik gemiddeld met 32% per scan wordt teruggebracht [11].

Nu de financiering van de gezondheidszorg voortdurend onder druk staat, proberen zorgverleners vaak hun middelen uit te breiden binnen een beperkt budget, maar zonder in te leveren op kwaliteit. Als lid van DITTA is Philips een toegewijd pleitbezorger van inruil, verantwoord (einde-levensduur)beheer van materialen en producten en revisie van medische beeldvormingsapparatuur. Met de Philips Circular Edition kunnen klanten tegen lagere kosten profiteren van volledig gereviseerde en op kwaliteit geteste technologie. Op deze manier kunnen ze niet alleen de klinische zorgverlening uitbreiden, maar ook hun impact op het milieu verkleinen.

Als renovatie niet meer mogelijk is, neemt Philips ook de geïnstalleerde Philips-apparatuur terug en zorgen we voor verantwoord beheer na het verstrijken van de levensduur, om te voorkomen dat afval op de stortplaats belandt. Door waardevolle onderdelen terug te winnen, kunnen we oudere systemen onderhouden en de levensduur ervan weer maximaliseren. Als dat niet langer een optie is, recyclen we de apparatuur lokaal terug naar grondstoffen via onze gecertificeerde wereldwijde recyclingnetwerken.

Ziekenhuizen produceren 13 kg afval per bed per dag, waarvan 15-25% gevaarlijk afval is [12]. Zorginstellingen genereren veel afval, waaronder scherpe voorwerpen, restafval van chemotherapie en pathologisch afval. Medische verbruiksartikelen, die een korte levensduur hebben, worden in grote hoeveelheden gebruikt. Ze vormen dan ook een belangrijke bron van afval, waardoor de financiële druk op zorgstelsels wordt vergroot.

Bij Philips ondersteunt ons EcoDesign-programma onze ambitie om afval en vervuiling uit te bannen en het verantwoorde gebruik van hulpbronnen te stimuleren. EcoDesign is volledig geïntegreerd in onze innovatieprocessen en stimuleert verbeteringen op vier 'groene aandachtsgebieden': energie, stoffen, verpakkingen en circulariteit. Zo werken we samen met onze klanten om de levensduur van medische verbruiksartikelen te optimaliseren en zo onnodig weggooien tot een minimum te beperken.    

3. Digitalisering stimuleren voor eerlijkere en duurzamere zorg

Digitale gezondheidstechnologie en AI spelen een essentiële rol bij het efficiënter, productiever en financieel duurzamer maken van zorgstelsels. Ze bieden niet alleen nieuwe manieren om patiënten te bereiken en hen in contact te brengen met de zorg die ze nodig hebben op het moment dat ze die nodig hebben, maar verminderen ook de kosten en de impact op het milieu van de zorg.

Digitale oplossingen ondersteunen 'dematerialisatie' door maximale waarde te leveren met een minimale hoeveelheid materialen, en helpen zo onnodig gebruik van hulpbronnen te voorkomen. Wij verwachten dat dit zal leiden tot een verschuiving van klinische instellingen die veel hulpbronnen verbruiken naar goedkopere netwerkomgevingen en de thuissituatie. Dit verbetert de gezondheidsgelijkheid en maakt de zorg toegankelijker.

Tegenwoordig moeten patiënten vaak meerdere keren naar een afspraak voor diagnose, behandeling en bewaking. Dit kan herhaaldelijke, soms zware reizen betekenen. De invoering van digitale technologie en netwerkinfrastructuur ondersteunt preventie en telezorg, of 'virtuele zorg', door interactie op afstand tussen patiënten en zorgverleners mogelijk te maken, waardoor het reizen en de CO₂-uitstoot worden verminderd.

We zien ook dematerialisatie in de vorm van de overgang naar cloudoplossingen, wat besparingen oplevert op de benodigde materialen voor hardware op locatie en daarmee ook een vermindering van de CO₂-uitstoot. Uit onderzoek is gebleken dat wanneer klanten overstappen van een lokale infrastructuur naar grote, gecentraliseerde datacenters in de cloud, het stroomverbruik met 84% afneemt [13] en dat ze slechts een kwart van de servers nodig hebben [14].

We pakken ook 'digitaal afval' aan om de efficiëntie en prestaties van zorgsystemen te verbeteren en tegelijkertijd hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Dit betekent bijvoorbeeld dat we efficiënte workflows moeten ontwerpen waarmee scans direct de eerste keer goed worden uitgevoerd (zodat er geen extra scans nodig zijn) of waardoor we patiënten een dag eerder naar huis kunnen laten gaan (waardoor onze klanten kosten kunnen reduceren en verspilling kunnen terugdringen).

4. Innovatieve servicemodellen toepassen

Voor onze klanten en hun patiënten zijn de functionaliteit en de kwaliteit van de dienstverlening van belang, niet het systeem zelf. Het gaat er om dat we de best mogelijke beeldvorming, informatica en analyses kunnen bieden, om de patiëntenzorg te verbeteren en betere gezondheidsresultaten te behalen, en niet om een specifiek apparaat.
    
Met modellen die zijn gebaseerd op prestaties en toegankelijkheid kunnen zorgverleners specifieke functionaliteit als service gebruiken. Onze draagbare echografieservice Lumify met Reacts is hiervan een goed voorbeeld. Met dit flexibele abonnementsmodel hebben gebruikers toegang tot transducers, een app en een online ecosysteem. Hierdoor zijn de kapitaaluitgaven op voorhand lager en wordt innovatieve zorg voor patiënten toegankelijker.

Op vergelijkbare wijze behoudt Philips, binnen ons EMaaS-model (Enterprise Monitoring as a Service), het eigendom van het patiëntbewakingssysteem en zijn we verantwoordelijk voor alle hardware-, software- en netwerkupgrades in het netwerk. De klant betaalt een bepaald tarief per patiënt.

5. Duurzaam inkopen en de leveringsketen koolstofvrij maken

Inkoopteams in de gezondheidszorg hebben de mogelijkheid om verandering te leiden en op te schalen door vanuit een duurzaamheidsperspectief te werken, d.w.z. inkopen op basis van de waarde, niet op basis van de kosten. Zorgaanbieders passen steeds vaker groene inkoopcriteria toe bij de aanschaf van medische apparatuur en nemen minimumnormen voor duurzaamheid op in offerteaanvragen (RFP; Request for Proposal) of aanbestedingsprocedures. In de toekomst wordt verwacht dat dit in de EU en de VS steeds vaker verplicht zal worden gesteld op basis van normen voor groene aanbestedingen.

Wij geloven dat duurzaam inkopen een van de belangrijkste strategieën is die zorgstelsels en overheden nu kunnen toepassen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen en zo de 'CO₂-uitstoot uit de gezondheidszorg te halen'. Om kopers te helpen de juiste vragen te stellen, heeft Philips vijf prioritaire thema's en aanbevolen beoordelingscriteria opgesteld. Europese inkopers in de publieke sector kunnen ze toepassen bij de aanschaf van medische apparatuur en zorgtechnologie. Deze aanbevelingen hebben bijgedragen aan het streven van DITTA en COCIR om duurzamer in te kopen.

Als we de gezondheidszorg koolstofvrij willen maken, moeten we de volledige waardeketen onder de loep te nemen. Eén manier waarop zorgaanbieders hun impact kunnen vergroten, is door samen te werken met leveranciers die zich hebben gecommitteerd aan wetenschappelijk onderbouwde doelstellingen voor CO₂-reductie. In 2018 was Philips de eerste aanbieder van gezondheidstechnologie die zijn CO₂-emissiedoelen heeft laten beoordelen en goedkeuren door het Science Based Targets initiative (SBTi). Inmiddels gaan we nog een stap verder en intensiveren we ons programma voor duurzaamheid van leveranciers, zodat ten minste 50% van onze leveranciers (op basis van uitgaven) zich in 2025 heeft gecommitteerd aan wetenschappelijk onderbouwde doelstellingen voor CO₂-reductie. Door onze leveranciers te ondersteunen en te stimuleren om dergelijke doelstellingen te hanteren en te realiseren, geloven we dat we een zeven keer grotere impact kunnen bereiken dan door alleen de CO₂-uitstoot van onze eigen activiteiten te verlagen.

In 2022 werd Philips het eerste gezondheidstechnologiebedrijf met goedkeuring van het SBTi (Science Based Targets-initiatief) voor zijn doelstellingen voor de reductie van CO₂-uitstoot in de volledige waardeketen (scope 1-3). En in ons jaarverslag voor 2023 hebben we voor het eerst onze volledige waardeketenemissies gepubliceerd, gecontroleerd op het hoogste kwaliteitsborgingniveau.