Samenwerking Philips, BNR en Financieele Dagblad: innovatie in gezondheidszorg

Tijdens een opname in het Philips Museum, vlakbij de brAInpower-expositie, spraken Eva Deckers (Catharina Ziekenhuis) en Carl Moons (UMC Utrecht) over de toekomst van de zorg en de rol van kunstmatige intelligentie. Zij discussieerden over de voordelen en uitdagingen van AI in de gezondheidszorg, waaronder vragen over veiligheid, betrouwbaarheid en de mate waarin artsen en patiënten de technologie begrijpen.

De sluiting van ziekenhuisafdelingen, in combinatie met personeelstekorten, heeft een directe impact op de kwaliteit van zorg. Het is essentieel om hier oplossingen voor te vinden, zodat patiënten ook in de toekomst goede en toegankelijke zorg kunnen blijven ontvangen.

De nieuwste draadloze sensoren verbeteren de patiëntbewaking en vereisen een nieuwe werkwijze voor verpleegkundigen. Tech-ondernemer Gerard Griffioen ontwikkelde een sensor, oorspronkelijk voor koeien, die nu in ziekenhuizen (UMCU) wordt gebruikt. Hoewel verpleegkundigen moeten wennen aan de overvloed aan informatie, is deze methode veiliger en efficiënter.

Tom van der Laan (UMC Groningen) en Ilse Kant (UMC Utrecht) vertellen hoe kunstmatige intelligentie (AI) de administratieve lasten in de zorg kan verlichten. AI kan tegenwoordig taken zoals het schrijven van ontslagbrieven, beantwoorden van patiëntvragen en samenvatten van dossiers grotendeels overnemen, waardoor zorgverleners meer tijd hebben voor hun patiënten. Een goede instructie aan AI is wel cruciaal om fouten en vreemde suggesties te voorkomen. 

Dagelijks melden zich in Nederland zo'n 2.500 mensen met pijn op de borst, maar in 85% van de gevallen is de rit naar de spoedeisende hulp onnodig. Innovatieve testen zoals een vingerprikje kunnen nu door ambulancepersoneel worden gebruikt om thuis een hartinfarct uit te sluiten, en er zijn ook thuistesten voor het opsporen van nierschade. Hoewel deze thuistesten de zorg kunnen ontlasten, pleiten artsen ervoor om deze alleen beschikbaar te maken voor medische professionals en niet vrij te verkopen. Daarnaast bieden bedrijven zoals Philips oplossingen om patiënten thuis te monitoren, zoals draagbare echo-apparaten en hartritme-monitoring.

Personeel op operatiekamers wil geen 80-urige werkweken meer, maar het personeelstekort maakt dit moeilijk oplosbaar. Hoogleraar Marlies Schijven onderzoekt met 6,4 miljoen euro subsidie de oorzaken van stress bij operatieteams en hoe technologie kan helpen deze stress te verminderen. Een mogelijke oplossing is de ontwikkeling van een digitale operatiemanager door hoogleraar John van den Dobbelsteen, die met AI kan voorspellen of een operatie gaat uitlopen. Technologie zoals het Philips Azurion platform helpt artsen efficiënter werken en kan de werkdruk verlagen, wat cruciaal is om personeelstekorten in de zorg aan te pakken.

Medicijnenproductie en -verspilling dragen sterk bij aan milieuschade, omdat veel medicijnen ongebruikt worden weggegooid. Ook de wegwerpcultuur in operatiekamers, waar herbruikbare materialen zijn vervangen door wegwerpmateriaal, veroorzaakt veel afval. Evelyn Brakema en Talitha Hoppe vertellen over deze enorme milieuschade die de zorgsector veroorzaakt. Daarnaast wordt er tijdens deze aflevering gepraat over het energieverbruik van ziekenhuizen, en hoe initiatieven zoals die van het Radboudumc, dat warmtepompen en windmolens inzet, de sector kunnen verduurzamen.

Thuismonitoring kan artsen helpen, maar het verandert ook de aard van hun werk, wat invloed kan hebben op werkplezier. Veel ziekten hebben al hun eigen monitoringsapparaten, maar goede gegevensuitwisseling is essentieel, vooral voor patiënten met meerdere aandoeningen. Maaike Kleinsmann en Walter van Kuijen bespreken hoe thuismonitoring de zorg kan verlichten nu er een groeiend personeelstekort is.

Robots zullen in de toekomst bepaalde taken van verpleegkundigen en artsen overnemen, wat kan helpen de druk op de zorg te verlichten. Het UMC Utrecht werkt al met operatierobots zoals de Da Vinci, die chirurgen ondersteunen bij precieze ingrepen en hen ergonomisch voordeel bieden. Hoewel deze robots nu nog niet betere resultaten opleveren dan traditionele operaties, verwacht hoogleraar Maroeska Rovers dat ze met technologie zoals augmented reality de zorg zullen verbeteren. Naast operatierobots ziet Rovers potentieel in zorgrobots, zoals Tonnie, die helpen bij taken in de geestelijke gezondheidszorg en andere zorggebieden.

André Dekker en Marieke Pierik van het Maastricht UMC+ vertellen hoe kunstmatige intelligentie (AI) nu al artsen ondersteunt bij medische beslissingen. Dekker benadrukt dat we AI niet hoeven te vrezen en vergelijkt het met een automatische piloot in de luchtvaart. AI wordt al toegepast, zoals bij Philips’ systemen die hartproblemen diagnosticeren en CT-scans ondersteunen. Pierik pleit voor het veilig gebruiken van medische data, met aandacht voor privacy, om wetenschappelijk onderzoek en AI verder te ontwikkelen.

De uitwisseling van patiëntgegevens in de Nederlandse zorg is problematisch en kan ernstige gevolgen hebben, zoals verkeerde diagnoses en onnodige behandelingen. Oorzaken liggen in het verwerpen van een nationaal elektronisch patiëntendossier in 2011. Er zijn oplossingen, maar deze hangen vaak van tijdelijke financiering af. De toekomst van gegevensuitwisseling binnen de EU lijkt cruciaal.