Op 18 september – de Bevrijdingsdag van Eindhoven – opende het Philips Museum een tentoonstelling over Jan Zwartendijk, Visas to freedom. Als Nederlands consul in Litouwen redde ’Mister Radio Philips’ duizenden Joden door hen in 1940 ‘aangepaste’ visa te verstrekken. Daarmee konden ze op het nippertje het land ontvluchten. Visas to freedom is een expositie over deze bijzondere man, met ooggetuigenverslagen van overlevenden.
Jan Zwartendijk, in 1940 vestigingsdirecteur van Philips en plaatsvervangend consul in Litouwen, bleek een onmisbare schakel in de vlucht van duizenden Joden. Dagenlang schreef hij visa uit, waarmee Joodse vluchtelingen een lange reis konden maken naar veiligere oorden. Zelf vond hij zijn daden niet heldhaftig, eerder iets dat iedereen in dezelfde positie gedaan zou hebben.
Pas na zijn dood kwamen de overlevingsverhalen van mensen naar boven en kreeg hij postuum de eer die hem toekwam, zoals de Yad Vashem-onderscheiding. Luister hier naar verhalen van overlevenden. In juni dit jaar werd in aanwezigheid van koning Willem-Alexander een monument voor hem onthuld in Kaunas, de toenmalige hoofdstad van Litouwen.
