Het Nationaal Zorgdebat 2025: innovatie is sleutel voor verlichting in de zorg

Op dit moment staan er 60.000 vacatures open in de zorg. Als de trend zich voortzet, loopt dit aantal volgens de FNV op tot maar liefst 265.000 in 2034. Tijdens het Nationaal Zorgdebat 2025 spraken prominente zorgbestuurders, ondernemers en (oud-) politici over de uitdagingen in de Nederlandse zorg. De rode draad: de zorg staat onder druk, maar technologie en innovatie bieden concrete aanknopingspunten om deze druk te verlichten — mits we bereid samen om samen, sneller te transformeren. 

Onder begeleiding van Nina van den Dungen, presentator bij BNR Nieuwsradio en Pierre de Winter, hoofdredacteur van Skipr en Zorgvisie, werden de vier deelnemers van het Nationaal Zorgdebat drie vragen voorgelegd: Hoe voorkomen we een zorginfarct, hoe blijven we innovatief als zorglandschap en wat moet er op het actielijstje komen te staan voor de nieuwe minister van Volksgezondheid? Het debat werd gevoerd tussen Carina Hilders, bestuursvoorzitter van het UMC Utrecht, Conny Helder, voormalig minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Georgette Fijneman, Directievoorzitter Zilveren Kruis en Leonard Witkamp, CEO Ksyos, een digitaal ziekenhuis.

Een dreigend zorginfarct

Volgens Conny Helder zitten we al midden in een zorginfarct. “In de ouderenzorg en bij huisartsen is de werkdruk onhoudbaar geworden. Tegelijkertijd zijn er lege plekken in verpleeghuizen vanwege personeelstekorten.” Toch zijn niet alle deelnemers het volledig eens met deze stelling. “We hebben nog heel veel knoppen om aan te draaien om te zorgen dat het beter wordt. Daar draaien we nog lang niet in volle omvang aan en dat geeft mij dan soms de indruk dat de nood blijkbaar nog niet hoog genoeg is,” volgens Georgette Fijneman. 

Digitale transformatie: van overbelasting naar werkplezier

Om een dreigend zorginfarct te voorkomen, staat volgens Leonard Witkamp digitale transformatie op nummer een. “50% van de van de zorg is routinematig, laag, complex en kan heel goed overgenomen worden door techniek, of door mensen met een niet medische opleiding. Digitaal transformeren maakt dat je veel gebruiksvriendelijker werkt, en ook veel efficiënter werkt. En dat brengt het werkplezier terug”. Ook Carina Hilders herkent de potentie van digitale transformatie. “Het neemt niet alleen de administratieve lasten over, maar je kan ook veel beter voorspellen welk medicijn of therapie beter gaat werken.”

‘Comply or Explain’

Pierre de Winter benadrukt richting de deelnemers dat ondanks de belofte, veel innovaties niet het proefballon stadium voorbijkomen. Hoe kunnen we dat voorkomen? “Als het om innovaties gaat, willen we in Nederland altijd uitleggen waarom het voor mij toch anders is,” zegt Georgette Fijneman, “Ik zou zeggen, laten we werken volgens ‘Comply or Explain’: je doet gewoon mee, of je moet een hele goede reden hebben waarom het bij jou anders is.”  

Mensgerichte innovaties

Succesvolle innovaties moeten volgens Georgette tevens arbeidsbesparend zijn en niet alleen iets toevoegen. “Als we digitale zorg alleen maar toe gaan voegen aan de zorginfrastructuur die er al is, dan hebben we nog meer mensen nodig.” Leonard Witkamp ziet daar wel wat uitdagingen, innovaties moeten namelijk ook passen in het huidige systeem. En dat wringt wel eens: “Innovatie opschalen is niet moeilijk. Wat veel moeilijker is, is het oude systeem veilig, sociaal en goed af te breken.” Hij pleit voor een mensgerichte innovatie: een andere manier van werken, waardoor medische handelingen efficiënter worden en er ruimte is voor échte menselijke aandacht – een kernwaarde voor zorgprofessionals.

Data uitwisseling een belangrijke voorwaarde voor transformatie

Een belangrijke voorwaarde voor digitale transformatie en betere zorg voor de patiënt, is de beschikbaarheid en uitwisselbaarheid van data. “Het liefst vraag ik als arts aan een AI-model wat er met de patiënt aan de hand is. Ik wil dus heel graag de data van de patiënt kunnen bereiken. Die is voor ons, na 25 jaar, nog steeds onbereikbaar,” aldus Leonard Witkamp. Conny Helder benadrukt dat data veiligheid en privacy voorop staan. “Maar we moeten wel de beschikbaarheid en uitwisseling van data verbeteren. Ik ben heel blij dat we daarin al stappen hebben gezet.” 

Aan de juiste knoppen draaien

De nieuwe minister van Volksgezondheid heeft verschillende knoppen om aan te draaien om een dreigend zorginfarct te voorkomen. Wat moet er bovenaan het lijstje staan, vraagt Nina aan de deelnemers. Gezamenlijk maken ze een lijstje wat er nodig is om de regie op toegankelijke zorg te nemen: verschillende perspectieven moeten bij elkaar gebracht worden, een lang termijnbeleid bevordert continuïteit en langdurige zorgtransformatie, kennisdeling en transparantie is belangrijk om met elkaar beter te worden en de beschikbaarheid en uitwisselbaarheid van data moet verbeterd worden. “Het allerbelangrijkste is dat we de weg die we hebben ingeslagen met het Integraal Zorgakkoord, dat we die vasthouden,” sluit Conny Helder af.

Het Nationaal Zorgdebat 2025

Het Nationaal Zorgdebat 2025 werd georganiseerd door BNR Beter en Zorgvisie en mede mogelijk gemaakt door Philips. Luister het volledige zorgdebat, hier terug. Voorafgaand aan het debat, presenteerde Philips het Future Health Index rapport, waarin jaarlijks de rol van technologie in de zorg onderzocht wordt. De tiende editie van het rapport, laat zien dat zorgprofessionals de potentie van AI in de zorg zien, maar dat het vertrouwen moet groeien om de volledige potentie ervan te kunnen benutten. Lees het rapport hier.