De World Stroke Organization en Philips roepen op tot actie om de toegang tot levensreddende zorg voor beroertes uit te breiden en te verbeteren

Herseninfarct en hersenbloeding

Een herseninfarct komt doorgaans onverwacht en wordt veroorzaakt door een verstopping in een bloedvat in de hersenen die de bloedtoevoer naar hersenweefsel verhindert en leidt tot permanent verlies van hersencellen. Bij een hersenbloeding ontstaat een scheur in het bloedvat van de hersenen, en ontstaat een bloeding in de hersenen.

Impact in Nederland

Volgens cijfers van de Hartstichting werden in 2022 in Nederland ruim 38.000 mensen getroffen door een beroerte (ongeveer 106 mensen per dag). Ongeveer 80% van de mensen in Nederland met een beroerte heeft een herseninfarct en 20% heeft een hersenbloeding. Ongeveer 376.000 mensen in Nederland leven met de gevolgen van een hersenbloeding of herseninfarct, zoals verlamming, vermoeidheid, geheugenproblemen, spastische of stijve spieren. [1]

Wereldwijde impact van beroertes

Wereldwijd is een beroerte een van de belangrijkste oorzaken van invaliditeit en overlijden en treft naar schatting elk jaar wereldwijd 12 miljoen mensen, waaronder een toenemend aantal jongeren. De directe en indirecte kosten worden voorzichtig geschat op ongeveer 900 miljard dollar per jaar en zullen naar verwachting de komende 25 jaar bijna verdubbelen.

Nieuwe technologie, procedures en inzichten

Dankzij nieuwe technologieën, procedures en klinische inzichten kunnen beroertes worden voorkomen, behandeld en zelfs worden teruggedraaid als er snel met de behandeling kan worden begonnen. Ondanks het sterke bewijsmateriaal wordt er echter wereldwijd onvoldoende aandacht besteed aan de uitgaven voor beroertezorg en de financiering van onderzoek om de zorg voor beroertes te verbeteren. Hierdoor is de toegang tot tijdige behandeling wereldwijd nog steeds beperkt en bestaan er nog steeds grote verschillen in de zorg voor mensen met een beroerte. 

Aanbevelingen van de gezamenlijke policy paper

De gezamenlijke policy paper van de WSO en Philips, dat vergezeld gaat van een redactioneel artikel in The Lancet Neurology en is afgestemd op de recente richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), stelt zes beleidsinterventies voor om de zorg voor beroertes te verbeteren en de directe kosten te verlagen met aanzienlijke mogelijke besparingen, waardoor middelen vrijkomen voor andere prioriteiten in zorgstelsels die onder druk staan:

1. Stel doelen en kwaliteitsindicatoren vast, beoordeel huidige tekortkomingen en geef prioriteit aan de zorg voor beroertes in wereldwijde, nationale en regionale gezondheidsplannen.
2. Investeer in de infrastructuur voor essentiële beroertezorg en breid die structuur uit, waaronder speciale beroerte units en intraveneuze trombolyse voor behandeling van herseninfarcten.**
3. Investeer in de infrastructuur voor specialistische beroertezorgdiensten en breid die structuren uit: mechanische trombectomie voor behandeling van herseninfarcten.***
4. Train de noodzakelijke vaardigheden van het personeel in de gezondheidszorg.
5. Zorg ervoor dat betalingsmodellen voldoende vergoeding bieden voor de essentiële en specialistische beroertezorg.
6. Ontwikkel een strategie om de mogelijke besparingen op de essentiële en specialistische acute beroertezorg te bewerkstelligen.
   

Nederland is voorloper

In het policy paper wordt Nederland genoemd als een voorloper bij de implementatie van een zorgpad voor acute beroertezorg met de nadruk op snelle beoordeling en behandeling. Er zijn 85 beroertecentra en 20 trombectomie-centra voor een bevolking van 18 miljoen [2].  Daarnaast was de MR CLEAN**** studie uit 2025 het eerste onderzoek ter wereld, dat de hoge effectiviteit van mechanische trombectomie voor de behandeling van herseninfarcten in een gerandomiseerde gecontroleerde studie liet zien.

Time is brain

‘Time is brain’ is het mantra in de beroertezorg, want elke minuut die wordt bespaard bij de behandeling van een ernstige beroerte, resulteert in miljoenen hersencellen die kunnen worden gereld. Het investeren in beroertecentra en door de WHO aanbevolen behandelingen waaronder mechanische trombectomie, een minimaal invasieve techniek voor het verwijderen van een bloedstolsel uit de hersenslagader die een herseninfarct heeft veroorzaakt, kan honderdduizenden levens verbeteren. Uit klinische onderzoeken blijkt dat mechanische trombectomie een zeer effectieve behandeling is voor de meeste herseninfarcten die tot invaliditeit leiden. Als de behandeling op tijd plaatsvindt, is het effect zo groot dat ernstige herseninfarcten kunnen worden genezen. 

Trombectomie is eerder uitzondering dan norm wereldwijd

Toch is trombectomie nog steeds eerder een uitzondering dan de norm in de wereldwijde behandeling van herseninfarcten. Zo kreeg gemiddeld ongeveer 7% van alle patiënten met een herseninfarct in Europa deze behandeling in 2019. Beleidsmakers hebben een cruciale kans om de uitrol van deze essentiële en specialistische zorg te versnellen, samen met de benodigde bijbehorende infrastructuur en het beleid ter ondersteuning.

Professor Sheila Martins, voorzitter van de World Stroke Organization, zei: "De impact van trombolyse en trombectomie op de resultaten voor patiënten met een herseninfarct is al meer dan tien jaar bekend. Recenter onderzoek heeft ook de kosteneffectiviteit van deze behandelingen in landen met een laag, gemiddeld en hoog inkomen aangetoond. Investeren in acute beroertezorg biedt overheden een unieke kans om de lasten en de kosten van beroertes voor patiënten en de maatschappij te verminderen en hun toezeggingen voor de VN-doelstelling voor duurzame ontwikkeling (SDG3) waar te maken. Het is nu tijd om te handelen."

Partnerschap Philips en de World Stroke Organization

Philips en de WSO ondertekenden in oktober 2023 een tweejarig partnerschap dat zich richt op belangenbehartiging, educatie en het vergroten van de bewustwording van beroertes als een wereldwijde uitdaging voor de gezondheidszorg. In mei van dit jaar ondersteunde Philips het WSO-symposium tijdens de 77e World Health Assembly (WHA) met de titel United in Action to Transform Stroke Care. Dit was de allereerste WHA-satellietsessie die specifiek was gericht op beroertes.

De policy paper van de WSO en Philips, getiteld 'Tijd voor een revolutie in de beroertezorg', kunt u hier downloaden.