Hart- en vaatziekten: de volksziekte die de zorg doet piepen en kraken
dec 24, 2024 | 7 minuten leestijd
Hart- en vaatspecialisten maken zich grote zorgen. Het zorgsysteem piept en kraakt, waarschuwen artsen. De druk op de zorg neemt toe en er is te weinig personeel. “Hart- en vaatziekten hebben al lange tijd onze focus, omdat het een heel grote groep mensen betreft”, vertelt Léon Kempeneers, managing director Philips Benelux, in de advertorial van het Financieele Dagblad. Philips richt zich op innovatie technologie die zorgprofessionals ondersteunen en de zorg efficiënter kunnen maken, om zo de druk op het systeem te verlichten. Preventie, samenwerking en innovatie is essentieel om de toegankelijkheid van de zorg te waarborgen.
‘Ik ben nu vijftien jaar cardioloog en heb de druk op de zorg in al die jaren zien toenemen’, zegt Annemien van den Bosch, cardioloog in het Erasmus MC. ‘Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke reden voor ziekenhuisopnames. Wachttijden voor poliklinische controles worden langer en ook de spoedeisende hulp wordt meer belast. We zijn hier ook dagelijks op zoek naar bedden. Niet omdat er geen bedden zijn, maar wél omdat er geen verpleging is om die bedden te kunnen gebruiken. Het systeem piept en kraakt.’
Aantallen nemen toe
Van den Bosch maakt bewust even tijd voor dit interview omdat ze aandacht wil vragen voor dit probleem. En haar verhaal staat niet op zich. Hart- en vaatziekten zijn een volksziekte. Meer dan 200.000 patiënten per jaar komen met deze aandoeningen in een ziekenhuis terecht. In totaal kost onze samenleving dit jaarlijks € 6,8 miljard. Alhoewel de leeftijd waarop deze ziekten zich manifesteren succesvol naar achteren is geschoven en er veel minder mensen aan hart- en vaatziekten overlijden dan vijftig jaar geleden, zijn de aantallen patiënten alleen maar toegenomen. Van den Bosch: ‘Door mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten in een vroeg stadium op te sporen kan onherstelbare schade aan hart en vaten worden voorkomen. Ondanks inspanningen blijven hart- en vaatziekten helaas wereldwijd een groot gezondheidsprobleem.’
Meer en complexer
Niet alleen hebben méér mensen hart- en vaatproblemen, de problemen zijn in de loop der jaren ook nog eens complexer geworden. Van den Bosch: ‘Patiënten lijden vaak ook aan nierfalen, suikerziekte, ritmestoornissen, hartfalen, noem maar op. Ze hebben meestal meer dan één probleem. Aan een acute aandoening als een hartinfarct ging je vroeger vaak dood. Vandaag kunnen we deze uitstekend behandelen. Wat overblijft zijn chronische hartaandoeningen. En we hebben eenvoudigweg te weinig verplegend personeel om al het werk aan te kunnen.’
Onderschat probleem
‘Hart- en vaatziekten zijn een onderschat probleem’, zegt ook Hans Snijder, directeur van de Hartstichting. ‘Van de tien mensen die worden opgenomen in een ziekenhuis, hebben zes hart- en vaatproblematiek. Het is niet voor niets de tweede doodsoorzaak van ons land. Maar de urgentie om er iets aan te doen ontbreekt vaak. “We worden ouder dus het hoort erbij”, zo wordt gedacht. In veel gevallen is er wel degelijk iets aan te doen: meer bewegen, stoppen met roken en gezonder gaan eten.’
Het tijdperk van preventie is aangebroken. Als we niets doen, zijn er over tien jaar minimaal één miljoen extra hart- en vaatpatiënten bijgekomen.
Tijdperk van preventie
Precies dat – het verbeteren van de leefomgeving – is waar de Hartstichting zich voor inzet. ‘Het tijdperk van preventie is aangebroken. Als we niets doen, zijn er over tien jaar weer minimaal één miljoen extra hart- en vaatpatiënten bijgekomen. We moeten er alles aan doen om ervoor te zorgen dat aan de voorkant het aantal patiënten minder hard groeit. En er zijn wel degelijk knoppen om aan te draaien. Neem alleen al het aanbod in supermarkten. Tachtig procent van de voedingsmiddelen in supermarkten is ongezond omdat ze veelal bewerkt zijn of te veel suiker bevatten. Een suikertaks kan dan behulpzaam zijn.’
Meten is weten
Bij het voorkomen en behandelen van hart- en vaataandoeningen is het meten van variabelen als bloeddruk, gewicht, cholesterol, suikergehalte en hartritme van groot belang. ‘Know your numbers’, zegt Snijder. ‘Als je weet dat je waarden uit de pas lopen, kun je op tijd bijsturen. En dat meten hoeft niet plaats te vinden in een ziekenhuis. Daarom onderzoeken we nu of we in het hele land zogenaamde checkpunten kunnen inrichten waar mensen snel hun waarden kunnen laten meten.’
Monitoring thuis
‘Het is mooi dat dankzij technologie patiënten deze waarden ook steeds vaker thuis kunnen meten en automatisch kunnen doorgeven aan het ziekenhuis’, zegt Van den Bosch. ‘Ook is er steeds betere monitoringapparatuur voorhanden zodat we de patiënt thuis in de gaten kunnen houden en problemen vroeg kunnen detecteren. Zo kunnen we dan op tijd een interventie plegen.’ Daarmee snijdt het mes aan twee kanten. Omdat de patiënt thuis in de gaten wordt gehouden neemt deze geen bed in beslag in het ziekenhuis én eventuele problemen worden vroegtijdig gesignaleerd zodat een deel van de zorg kan worden voorkomen. Van den Bosch: ‘Voorwaarde is wel dat de hulpapparatuur makkelijk te gebruiken is en de patiënt er weinig tot geen last van heeft. Anders werkt het niet.’
Hart- en vaatziekten hebben al lange tijd onze focus, omdat het een heel grote groep mensen betreft.
Technologie kan helpen
De ontwikkeling van technologie staat niet stil. ‘Dit zorggebied heeft al lange tijd onze focus omdat het een hele grote groep mensen betreft en technologie in veel opzichten het leven van een zorgverlener en de patiënt makkelijker kan maken’, zegt Léon Kempeneers, managing director Philips Benelux. ‘Ik spreek veel zorgbestuurders en het nummer één onderwerp waar ze ‘s nachts wakker van liggen is het personeelstekort. Technologie kan hier echt aan bijdragen.’
De ePatch
De ‘ePatch’ is daar een voorbeeld van. Kempeneers: ‘Dit is een klein apparaatje dat op de huid kan worden geplakt en dat tot wel veertien dagen continu ECG-data van hoge kwaliteit levert. De drager ervan kan er ook gewoon mee douchen. De analyse van de ePatch vindt plaats met behulp van AI-software die speciaal hiervoor is geschreven en in afstemming met cardiologen ook steeds wordt verbeterd. De ECG-analyserapporten kunnen dan ook snel en op maat worden geleverd aan de arts.’ Van den Bosch: ‘Een innovatie als deze levert niet alleen comfort en tijdwinst op, maar ook verwachten we dat de data – maar dat moet nog onderzocht worden – waarschijnlijk vollediger en beter bruikbaar zullen zijn. Want als patiënten minder problemen ervaren met het dragen van zo’n apparaatje, houden ze deze waarschijnlijk ook langer om, waarmee de verwachting is dat de data accurater zijn en onregelmatigheden beter opgespoord kunnen worden.’
Snelle MRI-scanners
Maar de technologische ontwikkelingen gaan veel verder dan dit. Kempeneers: ‘Zo hebben we snellere MRI-scanners ontwikkeld die gebruikmaken van geautomatiseerde workflows en kunstmatige intelligentie. Deze zijn tot drie keer sneller dan de traditionele apparaten, maken scherpere beelden en kunnen ook worden ingezet voor mensen met bijvoorbeeld pacemakers. Bovendien hebben we nu technologie waarbij slechts één laborant nodig is om deze MRI-scanner te bedienen in plaats van twee. Ook zijn er nu echografiesystemen die de uitkomsten van de scan van een hartkamer al deels zelf berekenen en beoordelen. Ook dat scheelt personeel.’
We moeten echt inzetten op kleine handige devices die mensen zelf kunnen gebruiken en die ons artsen veel informatie geven.
Op inzetten
Van den Bosch en Snijder juichen technologische ontwikkelingen toe. Snijder: ‘Technologie helpt ons bij het voorkomen van hart- en vaatziekten of het verergeren ervan. Hierdoor kunnen we een ziekenhuisbed vrij maken voor mensen die deze écht nodig hebben.’ Van den Bosch: ‘We moeten hier echt op inzetten: kleine handige devices die mensen zelf kunnen gebruiken en die ons artsen veel informatie geven, en high end apparatuur als betere MRI-scanners en echocardiografie om snellere en betere diagnoses te kunnen maken met minder personeel.’
Dicteersoftware
Van den Bosch maakt zelf ook dankbaar gebruik van nieuwe technologie. ‘Zelf maak ik bijvoorbeeld gebruik van dicteersoftware om aantekeningen te maken. Dat gaat razendsnel. Er zijn nu ontwikkelingen om een speaker in de spreekkamer te installeren die mijn gesprek met een patiënt vastlegt en daar meteen een samenvatting van maakt. Ook dat scheelt een hoop werk. Bovendien wordt zo’n samenvatting objectiever dan wanneer ik deze zelf zou maken.’
Dekkend netwerk van AED’s
Naast preventie is er tot slot ook meer samenwerking nodig om de druk op de zorg te verlichten. Zo sloeg de Hartstichting eerder al de handen ineen met Philips om AED’s Automatische Externe Defibrillator) landelijk beschikbaar te maken. Eindhoven – de bakermat van Philips – is nu de eerste stad in Nederland met een dekkend netwerk van AED’s. Snijder: ‘Dat betekent dat iedere Eindhovenaar nu binnen zes minuten toegang heeft tot een defibrillator.’
Het is belangrijk dat we de krachten bundelen: specialisten, technici, overheden en organisaties zoals de onze. Alleen als we samenwerken kunnen we het tij keren.
Het belang van samenwerken
‘Het is belangrijk dat we de krachten bundelen: specialisten, technici, overheden en organisaties zoals de onze. Alleen als we samenwerken kunnen we het probleem beter behapbaar houden’, zegt Snijder. ‘Alle ketenpartijen moeten een hoger doel voor ogen houden, namelijk het toegankelijk, betaalbaar en solidair houden van de zorg’, voegt Kempeneers hieraan toe. ‘Daarbij is het soms nodig dat we over onze eigen schaduw durven stappen en het grotere belang laten prevaleren boven het eigenbelang.’
BuurtAED
Per jaar worden ruim 17.000 mensen buiten het ziekenhuis getroffen door een hartstilstand, volgens de Hartstichting. Dat gebeurt vooral in en rond het huis. Omdat elke seconde telt bij een hartstilstand, kan een AED in de buurt de overlevingskans vergroten. Met behulp van het crowdfunding platform BuurtAED.nl, een initiatief van de Hartstichting en Philips, kunnen buurtbewoners samen geld inzamelen om een AED aan te schaffen voor in de woonwijk. Zo kunnen levens worden gered.
Lees hier de advertorial op het platform bij het Financieele Dagblad: Hart- en vaatziekten: de volksziekte die de zorg doet piepen en kraken
Voor meer informatie
Contact informatie Contact informatie
You are about to visit a Philips global content page
Continue
