"Ieder jaar beginnen 200.000 jongeren met roken en iedere dag overlijden 35 mensen aan de gevolgen van tabak."
Tabak volledig verbieden heeft naar mijn mening geen enkele zin en zou waarschijnlijk zelfs een averechtse werking hebben. Ik zie meer in het zogeheten liberaal paternalisme: het gemakkelijk maken voor de burger om de juiste keuzes te maken door de omgeving zo in te richten dat ‘goede’ gedrag de default optie wordt. Ondersteuning vanuit de eigen omgeving kan helpen daaraan bijdragen. Denk aan apps en challenges die mensen aanzetten om hun voortgang te monitoren, en aan peer feedback.
Uit de discussie over eigen verantwoordelijkheid volgt dat preventie belangrijker wordt. Dat zal gevolgen hebben voor onze gezondheidszorg die nu meer is ingericht als ‘ziekenzorg’. Maar die zorg voor zieken mag ook niet uit het oog worden verloren. Het is immers een onlosmakelijk onderdeel van de gehele gezondheidszorg. Wel moet daarbij aandacht zijn voor eigen regie. De invulling die Machteld Huber, arts-onderzoeker aan het Louis Bolk Instituut, geeft aan gezondheid als tegenhanger van de standaard WHO-definitie, verwoordt het mijns inziens erg goed: 'Gezondheid als het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.'
van de patiënt. Maar is dat het geval voor alle patiënten of alleen voor diegene die al gewend zijn aan het gebruik van smart technologie? Bovendien kan het ook tot onnodige ongerustheid leiden, en daarmee meer zorgconsumptie.
Kortom: aan alle ontwikkelingen zitten meerdere kanten. Het blijft daarom belangrijk om alle aspecten te bekijken om echt genuanceerd tot een oordeel te komen, vooral als het zoiets belangrijks als gezondheid betreft.
Het is belangrijk om te blijven nadenken over alle aspecten van de gezondheidszorg en de nuance te bewaken, zowel bij efficiency vraagstukken als in ethische issues. Dat zal ons helpen om richting te geven aan de vele veranderingen die momenteel plaatsvinden in de zorg. Denk aan de inzet van technologie. De opkomst van tablets en smartphones bieden de burger de mogelijkheid om zelf informatie te vinden over gezondheid en ziektes. Hij hoeft niet langer de arts te raadplegen met al zijn gezondheidsvragen. Dat betekent dat de rol van de arts verandert en dat de patiënt veel meer dan nu de regie kan voeren over zijn eigen gezondheid. In zijn baanbrekende boek The Patient Will See You Now beschrijft de Amerikaanse arts Eric Topol de opkomst van de smartphone zelfs als het ‘Guthenberg-moment’ van de medische wereld, omdat het net als de boekdrukkunst de burger emancipeert en vrije toegang geeft tot kennis. Het zou zeker kunnen helpen om de efficiency van de zorg te vergroten, door beter gebruik te maken van menskracht, plaats en tijd. Ook bevordert het beslist de eigen regie van de patiënt. Maar is dat het geval voor alle patiënten of alleen voor diegene die al gewend zijn aan het gebruik van smart technologie? Bovendien kan het ook tot onnodige ongerustheid leiden, en daarmee meer zorgconsumptie.
Kortom: aan alle ontwikkelingen zitten meerdere kanten. Het blijft daarom belangrijk om alle aspecten te bekijken om echt genuanceerd tot een oordeel te komen, vooral als het zoiets belangrijks als gezondheid betreft.
Prof.dr. Annelien Bredenoord (1979) is hoogleraar Ethiek van Biomedische Innovatie aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht. In deze bestudeert zij hoe innovaties in de (bio)medische wetenschappen en nieuwe biomedische technologie, zoals genetica, stamcelonderzoek en biobanken, op een ethisch verantwoorde wijze vertaald kunnen worden naar patiëntenzorg en de maatschappij. Ze doceert ethiek aan de Faculteit Geneeskunde en begeleidt geneeskundestudenten tijdens hun (afstudeer)stage.
Bredenoord is lid van verschillende (inter)nationale commissies, waaronder de Jonge Akademie van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW).
Met haar expertise op het gebied van (bio)medische ethiek heeft Bredenoord zicht op het perspectief van zowel de zorgprofessional als de patiënt.
Philips heeft begin 2016 in dertien landen grootschalig onderzoek laten doen onder patiënten en zorgprofessionals naar connected care. De uitkomsten van de Future Health Index vindt u hier.
Philips wil met deze jaarlijks terugkerende Future Health Index de impact van e-health en connected care onderzoeken. De uitdagingen waaraan de gezondheidszorg het hoofd moet bieden zijn immers groot. Wij delen de discussie graag met een breder publiek in de vorm van Future Health Chats: een dialoog met opinieleiders over de toekomst van de Nederlandse zorg.