Hoe toon je aan of neurotrope geneesmiddelen werken?
Farmacologische beeldvorming via functionele MRI
Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), de Universiteit Leiden en het Center for Human Drug Research (CHDR) in Leiden hebben een nieuwe aanpak ontwikkeld om sneller te beoordelen of neurotrope geneesmiddelen werken. Hiervoor gebruiken zij farmacologische beeldvorming. Deze aanpak maakt een effectievere en persoonlijker behandeling mogelijk van aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer. Daarnaast werkt de methode sneller en goedkoper dan grote populatieonderzoeker en levert meer inzicht op in de werkingsmechanismen van neurotrope geneesmiddelen.
Farmacologische beeldvorming Neurologische en psychische aandoeningen hebben invloed op verschillende functionele netwerken in de hersenen. Door het gebruik van geneesmiddelen kunnen deze functionele netwerken veranderingen ondergaan. De onderzoekers gebruiken de ‘resting-state fMRI’ (functionele magnetische kernspinresonantie in rusttoestand) om te volgen hoe die activiteit in deze netwerken verandert. Hiervoor voeren zij herhaaldelijk fMRI-metingen uit op de netwerken. Ondertussen houden ze de concentratie van het geneesmiddel in de bloedbaan van de proefpersoon bij. Als een netwerk beïnvloed wordt door een aandoening én door een bepaald geneesmiddel, zijn we een stap dichter bij de vraag hoe effectief dat geneesmiddel is.
Tijd, inzicht en personalisering Deze aanpak kan een drastische vermindering opleveren van de tijd en kosten die nodig zijn om nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen voor neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer en psychische aandoeningen zoals een depressie of bipolaire stoornis. “Voor dergelijke aandoeningen zijn al geneesmiddelen, maar er is nog weinig bekend over hun werkingsmechanisme,” zegt professor Mark van Buchem, hoofd NeuroImaging Research Group en hoofd Radiologie van het LUMC: “Nieuwe geneesmiddelen moeten daarom een traject van meerdere massa-onderzoeken doorlopen om de werkzaamheid te beoordelen. Hierdoor wordt de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen trager en financieel riskant. Met de farmacologische beeldvormingstechniek kunnen we exact laten zien waar geneesmiddelen op de hersenen inwerken. Hierdoor kunnen we de werkzaamheid van geneesmiddelen niet alleen veel sneller beoordelen, maar ook inzicht krijgen in welke geneesmiddelen effectief zijn voor welke aandoeningen. Daarnaast levert het mogelijkheden om de behandeling te personaliseren.”
“Voor dergelijke aandoeningen zijn al geneesmiddelen, maar er is nog weinig bekend over hun werkingsmechanisme”
MRI laat de kleinste veranderingen zien De onderzoekers gebruikten een Philips Ingenia 3.0T, het eerste digitale breedband –MRI systeem ooit. De ‘Direct Digital’-technologie verbetert de signaal-ruisverhouding met maximaal 40%, zodat onderzoekers kleine effecten duidelijk kunnen zien met minder scans. Een ander voordeel van de Ingenia 3.0T is het patiëntvriendelijk ontwerp met rustgevende lichteffecten. De proefpersonen worden hierdoor meer op hun gemak gesteld, wat waardevol is als zij op één dag meerdere scans moeten ondergaan. Het LUMC stelt de Ingenia 3.0T ook beschikbaar aan farmaceutische bedrijven voor hun eigen geneesmiddelenontwikkelingsprojecten. Lees meer over de Philips Ingenia 3.0T
