| De Philipsprijs als steuntje in de rug om onderzoek in radiologie verder te pushen |
In gesprek met Ilona Dekkers, winnaar van de Frederik Philipsprijs 2021
We willen je graag informeren en inspireren, meld je aan en blijf op de hoogte van de laatste Medisch Perspectief artikelen.
Het beste proefschrift in radiologie van 2021? Dat is geschreven door Dr. Ilona Dekkers, zo oordeelde de jury van de Frederik Philipsprijs. Elk jaar reiken de Nederlandse Vereniging van Radiologen en Philips de prijs uit tijdens de Radiologendagen. De winnares ziet de prijs als aanmoediging om innovatieve ontwikkelingen binnen radiologie mogelijk te maken. Dat Ilona Dekkers voorbestemd was om radioloog te worden, dat realiseerde ze zich al vroeg in haar opleiding tot arts. “Het mooie aan dit vak is dat je de eerste bent die een diagnose stelt bij een patiënt. Ook ben je betrokken bij de mens als geheel, van top tot teen. Dat trok me meteen aan. Maar zeker ook de techniek waarmee je werkt; die is eigenlijk altijd in ontwikkeling.”
Gemiddelde leestijd:
6-8 min
Combinatie van epidemiologie en radiologie biedt mogelijkheden Na het afronden van haar studie geneeskunde kreeg ze de kans om bij het LUMC aan de slag te gaan als radioloog in opleiding, waarbij ze ook nog ruimte over zou houden voor wetenschappelijk onderzoek; een gecombineerd traject als arts in opleiding tot specialist en klinisch onderzoeker (AIOSKO). “Ik heb een master gedaan in klinische epidemiologie, een studie waarbij je op populatieniveau naar gezondheid kijkt. Juist in de combinatie van epidemiologie en radiologie valt nog veel winst te behalen.” “Nu denken we bij een epidemie natuurlijk vooral aan infectieziekten zoals COVID, maar een epidemie waar we al jaren mee te maken hebben is zwaarlijvigheid. De helft van de Westerse bevolking is obees. Dat heeft veel gevolgen voor de gezondheid van patiënten. Ik heb me in mijn onderzoek vooral beziggehouden met de invloed van obesitas op de organen; met name in de buikstreek kan obesitas gevaar opleveren, als vet zich ophoopt tussen of zelfs in organen.” Een belangrijk onderdeel van haar proefschrift Quantitative MRI in Obesity and Reno-cardiovascular Function was dan ook het uitvoeren van populatieonderzoek: “We volgden een steekproef van de Leidse bevolking en hielden onder meer bij of ze complicaties ontwikkelden door zwaarlijvigheid. Het bijzondere van dit onderzoek was dat we MRI-scans hebben gemaakt van meerdere organen waardoor het mogelijk was om de onderlinge relaties tussen organen te bestuderen. We hebben zowel het hart als de lever en nieren van patiënten in beeld gebracht, maar ook de vetverdeling in het lichaam, om te bepalen hoe groot de impact is van obesitas op de vervetting van organen, in het bijzonder de hart-nier as.” Die impact bleek groter te zijn dan verwacht. “We wisten eigenlijk altijd wel al dat vet rond de organen gevaarlijker is dan oppervlakkig vet, maar het blijkt nog een belangrijkere rol te spelen dan we al dachten.” Vervetting van de nier meten met behulp van MRI Naast het populatie-onderzoek ontwikkelde ze in haar proefschrift een nieuwe methode om met behulp van magnetische resonantie de vervetting van nieren te meten. “Spectroscopie is al vaker gebruikt om vervetting van de lever te meten, maar bij een nier is dat veel moeilijker en moest nog speciaal hiervoor ontwikkeld worden. Onder meer omdat dit orgaan meebeweegt met de ademhaling en de vetpercentages in de nier erg laag zijn.” “We hebben deze techniek getest op diabetespatiënten die deelnamen aan een trial waarbij zij behandeld werden met een nieuw geneesmiddel om glucose te verlagen. Uit dat onderzoek is gekomen dat het strak reguleren van suikerwaardes ervoor zorgt dat het vetpercentage in de nier afneemt, en dat deze beïnvloeding van de vethuishouding in de nier waarschijnlijk de reden is dat dit nieuwe geneesmiddel de nier beschermt tegen schadelijke effecten van diabetes. Dankzij MR spectroscopie hebben we dat kunnen aantonen.” MRI biedt nieuwe diagnostische mogelijkheden voor nieren “Naast het ontwikkelen van een nieuwe methode om vet in de nieren te meten, heb ik mij gericht op het toepassen van MRI-technieken die oorspronkelijk voor het hart ontwikkeld zijn. Het interessante van deze technieken is dat hiermee niet-invasief de weefselstructuur van de nier gemeten kan worden. Om toepassing van deze nieuwe MRI-technieken bij andere centra te vergemakkelijken heb ik binnen een Europese samenwerking een technische richtlijn opgesteld. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat toepassing van MRI voor de nieren onderbelicht is geweest. Aan de ene kant omdat een echo van de nier heel makkelijk voorhanden is maar beperkt informatief, anderzijds omdat in het onderzoeksveld veel ontwikkelingen gericht zijn geweest op beeldvorming van de hersenen. Veel MRI-innovaties die oorspronkelijk voor het hart of de hersenen zijn ontwikkeld, kun je ook toepassen op andere organen, zodat een grotere groep patiënten er baat bij heeft.” Dat ze met haar proefschrift de Frederik Philipsprijs heeft gewonnen, beschouwt ze als een ‘grote eer’: “Ik heb vaak over deze prijs gehoord, en ook eerder de uitreikingen gezien bij de Radiologendagen. Eigenlijk was ik altijd al van plan om, als ik zou promoveren, mijn proefschrift voor deze prijs in te dienen. Als je hem dan ook nog wint, is dat natuurlijk fantastisch.”
Eigenlijk was ik altijd al van plan om mijn proefschrift voor deze prijs in te dienen, als je hem dan ook nog wint, is dat natuurlijk fantastisch.”
Ilona Dekkers
Radioloog, LUMC
Stimulans voor jonge onderzoekers De Frederik Philipsprijs is bedoeld als stimulans voor jonge onderzoekers. “Ik ervaar hem ook echt als steuntje in de rug om verder te gaan, om het onderzoeksveld verder te pushen en nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken die het werk als radioloog veelzijdiger maken. Er is veel innovatie mogelijk binnen ons vakgebied, maar het is wel belangrijk dat we als radiologen zelf ook leidend zijn in die innovatie.” “Inmiddels heb ik mijn specialisatie afgerond en ben ik werkzaam als radioloog in het LUMC’.” De komende tijd gaat Ilona onderzoek doen naar innovatieve manieren om kwantitatieve MRI van de nieren te combineren met andere beeldvormende technieken: “We zijn nu bezig met een subsidieaanvraag voor een onderzoeksproject voor het ontwikkelen van een nieuwe methode om met behulp van MRI de reservecapaciteit van de doorbloeding van de nieren te meten. Daarnaast ben ik actief betrokken bij meerdere internationale commissies om nier MRI op de kaart te zetten en samenwerkingen tussen onderzoekers te bevorderen.” Interactie met Philips is belangrijk De samenwerking met een gezondheidstechnologiebedrijf als Philips vindt ze daarbij belangrijk: “Voor ons als radiologen en zorgverleners is het heel belangrijk om de interactie te houden met ontwikkelaars van de technieken waar we dagelijks mee werken. Alleen dan kun je de kansen van technologie ten volle benutten. Zo is heeft het LUMC een strategische alliantie met Philips. Ik verwacht dat die ons de komende decennia nog kan helpen om zo goed mogelijk in te spelen op sociaalmaatschappelijke veranderingen, zoals zwaarlijvigheid en hieraan gerelateerde negatieve gevolgen voor diverse organen in het lichaam.”
Op de hoogte blijven van Philips Healthcare?
Schrijf je in en ontvang maandelijks de Medisch Perspectief-nieuwsbrief.
