“Skate to where the puck is going to be - not where it is now”

Onlangs bezocht ik voor het eerst in twintig jaar mijn voormalige werkplek, het Massachusetts General Hospital. De ‘Ether Dome’, waar de medische anesthesie werd ontwikkeld, zag er nog hetzelfde uit. De afdeling waar ik in 1996 als arts werkte echter ook. Gelukkig zien we nu grote verschuivingen door het hele ‘Care Continuum’ heen. De ontwikkelingen gaan steeds sneller. Maar échte doorbraken komen pas wanneer we niet meer denken over afzonderlijke technologieën, maar na gaan denken over hoe het hele spectrum aan technologieën met elkaar kan worden verbonden.

Diagnoses worden slimmer, behandelingen worden beter op het individu afgestemd. Technologie maakt medische disciplines democratischer en laagdrempeliger. Veel factoren die tot gezondheidsproblemen leiden kunnen beter in kaart worden gebracht. Zo zijn er acht specifieke risico’s geïdentificeerd die leiden tot 80% van alle kosten in de gezondheidszorg.

De gezondheidszorg zal zich nu en in de toekomst minder richten op ‘ziekte’ maar meer op ‘preventie en ‘gezondheid’, met behulp van data die doorlopend wordt verzameld en geanalyseerd. Artsen maken gebruik van enorme hoeveelheden data en steeds betere modellen om te ontdekken welke ziekten mensen naar alle waarschijnlijkheid zullen ontwikkelen en actie ondernemen om dat te voorkomen. Zo kan bijvoorbeeld eerder worden vastgesteld of iemand hartproblemen of Alzheimer zou kunnen ontwikkelen. Door het opslaan en analyseren van gegevens kunnen optimale persoonlijke programma’s worden ontwikkeld, maar er worden ook trends in kaart gebracht, die anders onzichtbaar zouden blijven. Anonimiseren van data is daarbij essentieel.

De zorg verplaatst zich - weg van klinieken, ziekenhuizen en huisartsenpraktijken naar de plekken waar we wonen, werken en recreëren. De traditionele arts-patiëntrelatie verandert ook – het individu stippelt samen met huisarts en specialisten een optimaal gezondheidsprogramma uit en monitort zelf de voortgang. We kunnen als ‘gezondheidszorgconsumenten’ de kosten, recensies en slagingspercentages van verschillende artsen en ziekenhuizen vergelijken.

Nieuwe oplossingen moeten niet worden gebaseerd op de mogelijkheden van vandaag. We zouden als gezondheidszorg juist moeten kijken naar ‘disruptive’ bedrijven als Uber. Op de Singularity University houden experts zich alweer vijf jaar bezig met het bedenken van nieuwe oplossingen voor de gezondheidszorg. In een deel van de wereld zullen de doorbraken wat meer ‘hi-tech’ zijn zoals 3D-geprinte prostheses en pillen die zich aan de patiënt aanpassen. Ook ontwikkelingslanden zullen van nieuwe ontwikkelingen profiteren, aangezien Smartphones en internet ook daar gemeengoed zijn.

We gaan van een ‘Internet of Things’ naar een ‘Internet of Body’, mede dankzij steeds betaalbaarder sensoren en andere technologieën. Lichaamshouding, vochtafscheiding, hartslag, ademhaling en andere functies worden doorlopend gemeten door ‘slimme’ pillen, tijdelijke tatoeages of sensoren verwerkt in kledingstukken. Kits waarmee thuis medische testen kunnen worden uitgevoerd zijn overal verkrijgbaar.

Tot voor kort waren de kosten van het in kaart brengen van DNA of het opslaan en analyseren van de gegevens van miljoenen mensen torenhoog. Inmiddels zijn deze kosten bijna verwaarloosbaar. Deze trend zal in de toekomst exponentieel doorgroeien. Een nieuwe smartphone is 1 miljard keer sneller dan de grootste supercomputers uit de jaren zeventig. In 2005 kostte 128 MB aan computergeheugen $99, voor dat geld koop je vandaag de dag 128 GB.

Al deze ontwikkelingen helpen het hoofd bieden aan uitdagingen binnen de gezondheidszorg, zoals kostenbeheersing, beperkte beschikbaarheid en demografische verschuivingen. Het is van wezenlijk belang dat nieuwe mogelijkheden snel en op grote schaal worden doorgevoerd en dat het maximale uit alle beschikbare data wordt gehaald. Daarvoor zijn steeds slimmere tools nodig. Een uur lang wachten op een gesprek met de huisarts in veel landen is nog de norm, maar door het inzetten van slimme data-analyse, zelfdiagnose en online consulten met een breed scala aan experts zal dat veranderen.

Gezondheidszorg is nog steeds sterk georganiseerd rond traditionele specialismen die zich richten op bepaalde ziektes of lichaamsdelen. Artsen moeten er nog wennen de verantwoordelijkheid voor de gezondheid van de patiënt te delen met de patiënt zelf. Er wordt nog teveel gewerkt met informatie verkregen uit een bloedonderzoek, vitale tekenen of elektrocardiogrammen. Dat is altijd een momentopname en per definitie incompleet. Snellere, slimmere, kleinere, goedkopere en onderling verbonden apparaten bieden ons nieuwe manieren om onszelf in kaart te brengen en te visualiseren, om onszelf beter te begrijpen en onze lichamelijke en geestelijke gezondheid te optimaliseren.

We moeten vooruitdenken. Niet kijken waar de hockeypuck zich nu bevindt, maar alvast op de plaats staan waar deze terecht zal komen, zoals ijshockey-fenomeen Wayne Gretzky het treffend verwoordde. Echter, alle technologische vooruitgang is vooral een aanvulling op de relatie tussen arts en individu, en zal deze nooit vervangen.