Handige tips om voedselverspilling tegen te gaan

Jaarlijks belandt er een grote hoeveelheid voedsel in de afvalbak. Uit onderzoek van stichting Milieu Centraal blijkt dat ongeveer een derde van de totale voedselproductie verloren gaat. Hierbij is gekeken naar het proces van productie (aan de kant van fabrikanten en producenten) tot de aankoop van het product in de supermarkt of winkel.

Fabrikanten en producten hebben vaak de mogelijkheid om onbruikbaar voedsel op een andere manier af te zetten. Zo wordt overgebleven wei (een restproduct dat overblijft bij de productie van kaas) door kaasproducenten doorverkocht aan fabrikanten van voedingssupplementen, waardoor de wei niet verloren gaat. Ook groente- en fruittelers kunnen producten die niet meer aan de kwaliteitseisen voldoen, gemakkelijk verhandelen als (bijvoorbeeld) veevoer. De omvang en aard van voedselverspilling aan producentenzijde is hierdoor minder ernstig dan voedselverspilling aan consumentenzijde.

Van al het verspilde voedsel, wordt ongeveer 14% door de consument in de prullenbak gegooid. Dat komt neer op zo’n 50 kilo per persoon per jaar. De consument heeft hoofdzakelijk twee redenen om voeding in de afvalbak te gooien.

De hoeveelheid voedsel wordt verkeerd ingeschat, waardoor er vaak veel eten overblijft. Dit overgebleven voedsel kent vaak ook nog eens een korte houdbaarheidsduur, waardoor het voedsel doorgaans alsnog in de prullenbak verdwijnt.
Eetbare delen van voedsel worden niet gebruikt. Vooral bij fruit is dit het geval met schillen en klokhuizen, maar ook bij andere soorten voedsel wordt niet alles gebruikt.

Omgerekend verspillen consumenten ongeveer 50 kilogram aan voedsel per jaar. Dit is een bedrag van zo’n 150 euro, dat jaarlijks per Nederlander verspild wordt. Samen verspillen alle huishoudens in Nederland jaarlijks honderdduizend vuilniswagens vol met etenswaren, aldus stichting Milieu Centraal. In tegenstelling tot producenten en fabrikanten, kunnen consumenten overgebleven voedsel niet verhandelen aan andere partijen, waardoor voedselverspilling ontstaat.

Hoeveelheid voedsel wordt verkeerd ingeschat

Consumenten schatten de hoeveelheid voedsel die zij nodig hebben vaak verkeerd in, waardoor ze in veel gevallen genoodzaakt zijn om het voedsel weg te gooien. Middels verschillende manieren proberen instanties consumenten bewuster te maken van voedselverspilling en adviezen en tips om voedsel. Het Voedingscentrum geeft consumenten tips en adviezen om voedsel goed te bewaren, op maat te koken, te letten op de houdbaarheid en ook te denken aan het verwerken van voedselresten.

Groenten en fruit grootste boosdoener restverspilling

Van de totale samenstelling van voedselverspilling, wordt er vooral veel groente en fruit verspild. Meer dan een vijfde van al het verspilde voedsel in Nederland komt uit de groentelade of fruitmand. Hoe kan het dat voornamelijk groente en fruit verspild wordt?

1. Veel delen van groente en fruit worden vaak weggegooid. Denk hierbij aan schillen en klokhuizen die veel mensen weggooien (Dit is overigens erg zonde, aangezien de meeste voedingsstoffen doorgaans in deze delen van groente en fruit zitten).
2. Een andere reden voor verspilling van groente en fruit, is dat er vaak resten van overblijven waarvan men niet weet wat ermee te doen. Dit is voor veel mensen een reden om overblijfselen en resten van groente en fruit weg te gooien. Ook de beperkte houdbaarheidsduur van groente en fruit spelen een rol bij voedselverspilling.

Smoothie trend

Het volgen van een gezonde levensstijl is de afgelopen jaren steeds populairder geworden. Met die gezonde levensstijl is de consumptie van smoothies, gezonde sapjes en superfoods ook enorm gestegen. Smoothies en sapjes zijn de afgelopen jaren een stijgende trend op gezondheidsgebied. Smoothies zijn handig om op een snelle en eenvoudige manier de dagelijks aanbevolen hoeveelheid groente en fruit binnen te krijgen. Je kunt smoothies bovendien gemakkelijk zelf maken met een juicer.

Lees meer over sappen en smoothies

Juicer tegen verspilling van groente en fruit

De juicer is ook een goede oplossing als wordt gekeken naar de voedselverspilling in Nederland. Het apparaat verwerkt alle soorten groenten en fruit tot een voedzame en gezonde sap of smoothie. Overrijp fruit en overgebleven groente kan met een juicer verwerkt worden in een smoothie. Hierdoor wordt verspilling van groente en fruit voorkomen. Daarnaast gebruikt de juicer alle onderdelen de schil van groente en fruit. Dit zorgt voor een gezondere smoothie, en voorkomt tevens verspilling van bruikbare delen en resten.

De juicer scheidt de niet-eetbare stoffen van de eetbare stoffen. Het enige wat de juicer dus overhoudt, is een kleine hoeveelheid pulp. Deze droge pulp bestaat uit de vermalen kleine onderdelen die niet bruikbaar zijn voor consumptie. Dit is veel minder afval dan wanneer groente of fruit niet is verwerkt is door de juicer.

Pittige mango-sinaasappelmuffins met pulp

Veel mensen gooien de pulp die achterblijft in hun slowjuicer weg. Zonde, want hier kun je heerlijke fruitmuffins van maken! Maak eerst een pittige mango-sinaasappelsap en vervolgens de muffins.

Bekijk het recept

Tips: houdbaarheid en tegengaan van voedselverspilling

Naast het gebruik van de juicer zijn er talloze manier om voedselverspilling tegen te gaan. Onderstaand vind je een aantal handige tips die je kunnen helpen bij het minimaliseren van voedselverspilling.

Koelkast en vriezer

1. Temperatuur koelkast: Stel de temperatuur van de koelkast in op 4 °C. Bij deze temperatuur groeien schimmels en bacteriën nauwelijks. Producten bederven minder snel en ook ziekteverwekkers groeien nauwelijks.
2. Temperatuur vriezer: Stel de temperatuur van de vriezer in op -18 °C.
3. Stroomstoring koelkast: Wanneer de koelkast door een stroomstoring uitvalt, is het belangrijk om de temperatuur van bederfelijke producten te controleren. Als deze warmer zijn dan 7 °C, is het raadzaam om ze gelijk te gebruiken. Boven een temperatuur van 15 °C is het beter om bederfelijke producten weg te gooien.
4. Stroomstoring vriezer: Wanneer de vriezer door een stroomstoring uitvalt, blijft voedsel meestal nog zo’n 24 uur bevroren. Hierbij geldt dat zolang de producten nog bevroren zijn, deze weer opnieuw in te vriezen zijn.
5. Houd producten niet te lang buiten de koelkast: Het is raadzaam om alleen het nodige uit de koelkast te pakken en de rest zo snel mogelijk weer terug te leggen. Na een uur buiten de koelkast is de houdbaarheid van bederfelijk voedsel namelijk een dag korter geworden. Bederfelijk voedsel dat langer dan 2 uur buiten de koelkast is geweest, is niet meer te vertrouwen (ook al wordt het daarna nog goed verhit).
6. Leg producten met de kortste houdbaarheid vooraan in de koelkast: Het is raadzaam om alleen het nodige uit de koelkast te pakken en de rest zo snel mogelijk weer terug te leggen. Na een uur buiten de koelkast is de houdbaarheid van bederfelijk voedsel namelijk een dag korter geworden. Bederfelijk voedsel dat langer dan 2 uur buiten de koelkast is geweest, is niet meer te vertrouwen (ook al wordt het daarna nog goed verhit).
7. Leg vis- en vleeswaren onderaan in de koelkast: Dit is de koudste plek in de koelkast en dus de beste plek om bederfelijke vis- en vleeswaren te bewaren.
8. Bewaar groente in de groentela: Ooit nagedacht over de functie van een groentela? Naast het feit dat hij erg praktisch is, zorgt hij er tevens voor dat sommige producten, waaronder groenten, beter bewaard blijven. De temperatuur in de la is namelijk iets hoger dan in de rest van de koelkast, waardoor de producten niet beschadigd raken door de kou.
9. Leg in de supermarkt gekoelde producten in de koelkast: Producten die in de supermarkt gekoeld staan kun je het best in de koelkast of vriezer bewaren. Een uitzondering zijn eieren. Hoewel deze in de supermarkt meestal niet in de koeling staan, is het raadzaam om ze wel in de koelkast te bewaren. Dit verkleint de kans op bederf.
10. Vries eten in kleine porties in: Hierdoor vriest het sneller en ontstaat er bovendien minder condens of ijs in de vriezer.
11. Zet de vriezer niet te vol: Een volle vriezer kan als gevolg hebben dat producten minder goed bevriezen en daardoor snelle bederven.
12. Producten met een TGT datum invriezen: Door producten met een ‘te gebruiken tot’ (TGT) datum in te vriezen kan de houdbaarheid worden verlengd tot na de deze datum.
13. Schrijf de datum op kliekjes die de koelkast of vriezer ingaan: Hierdoor is het makkelijker te bepalen of restjes nog goed zijn.
14. Bewaar restjes eten maximaal 3 maanden afgedekt in de vriezer: Gebruik een bakje of huishoudfolie om het eten af te dekken. Op deze manier wordt de uitgroei van ziekmakende bacteriën voorkomen.
15. Bewaar restjes eten maximaal 2 dagen afgedekt in de koelkast: Gebruik een bakje of huishoudfolie om het eten af te dekken. Op deze manier wordt de uitgroei van ziekmakende bacteriën voorkomen.
16. Maak de koelkast minstens 1 keer per maand schoon: Gebruik een sopje om de koelkast goed schoon te maken en droog de koelkast met een schone doek. Op deze manier worden door voedsel achtergelaten bacteriën effectief verwijderd. Het is raadzaam om een moment te kiezen dat de koelkast bijna leeg is. Bewaar het voedsel zolang in een koeltas of een koelbox met koelelement.
17. Ontdooi de vriezer minstens 1 keer per 3 maanden: Vocht afkomstig van ingevroren producten zorgen voor ijsvorming in de vriezer. Door ijsvorming in de vriezer moet het apparaat meer moeite moet doen om de inhoud koud te houden. Een mogelijk gevolg is dat de vriezer niet meer de adviestemperatuur van -18 °C haalt. Het is daarom raadzaam de vriezer minstens 1 keer per 3 maanden te ontdooien. Dit kun je idealiter doen als de vriezer bijna leeg is. Bewaar het voedsel zolang in een koeltas of een koelbox met koelelement.
18. Laat eten eerst afkoelen voordat de koelkast/vriezer in gaat: Wanneer nog warme kliekjes in de koelkast of vriezer worden gezet, kan dat de temperatuur in de koelkast/vriezer verhogen, waardoor producten sneller bederven. Laat het eten daarom eerst voldoende afkoelen.
19. Bakjes / pannen met overgebleven eten koelen sneller af in een laagje koud water: Laat de bakjes niet langer dan 2 uur buiten de koelkast staan.
20. Vries ontdooide producten niet opnieuw in: Tijdens het ontdooien kunnen ziekmakende bacteriën zich vermenigvuldigen. Deze gaan niet dood door eten opnieuw in te vriezen.

Boodschappen

21. Bekijk wat je nog in huis hebt voordat je boodschappen doet: Het gebruiken van producten die je nog in huis hebt kan betekenen dat je deze op een later moment niet hoeft weg te gooien vanwege een verstreken houdbaarheidsdatum.
22. Begrijp het verschil tussen THT-datum en TGT-datum: Producten met een ten minste houdbaar tot (THT) datum op de verpakking, zijn nog goed en veilig te gebruiken tot de vermelde datum. Na deze datum gaat de kwaliteit wel achteruit. Hoe lang de producten na opening houdbaar zullen zijn verschilt echter per product. De te gebruiken tot (TGT) datum is de uiterste datum waarop het product gegeten mag worden. Dit type houdbaarheidsdatum staat doorgaans op zeer kort houdbare producten, zoals vis of vlees.
23. Houd bij het boodschappen doen rekening met de houdbaarheidsdatum: Bedenk van tevoren wanneer je de producten wilt gebruiken en of de producten volgens de houdbaarheidsdatum dan nog bruikbaar zijn.
24. Koop verse producten niet te ver van tevoren: Verse producten, zoals vis, vlees en voorgesneden groenten en fruit zijn beperkt houdbaar. Door deze producten te ver van tevoren te kopen, loop je het risico dat de producten bederven voordat je ze gaat gebruiken.
25. Maak een boodschappenlijstje: Door alleen de producten te kopen die op je lijstje staan voorkom je dat je meer boodschappen haalt dan je nodig heeft.
26. Koop producten in hoeveelheden die passen bij wat je nodig hebt: Hoewel voordeelpakken in verhouding vaak goedkoper zijn dan kleinere verpakkingen, kan het zo zijn dat je niet alles gebruikt waardoor je alsnog een deel moet weggooien. Je bent dan achteraf toch duurder uit. Het is dan ook raadzaam om hoeveelheden te kopen die passen bij de hoeveelheid die je daadwerkelijk nodig heeft.
27. Stem het kopen van voordeelverpakkingen af op wat je gaat koken: Met één product kun je vaak veel verschillende gerechten klaarmaken. Dit is met name handig als je een voordeelverpakking van een product koopt. Door het product in meerdere gerechten te gebruiken voorkom je verspilling en ben je in verhouding vaak goedkoper uit.

Koken

28. Let bij het koken op de hoeveelheden: Stem de hoeveelheden af op het aantal mensen die mee-eten. Je kunt doorgaans uitgaan van ca. 200g groente per persoon, 200g tot 250g aardappelen per persoon en 50g tot 85g pasta per persoon. Voor vlees kun je doorgaans uitgaan van ca. 70g tot 100g per persoon.
29. Let bij het koken op het gebruik van water: Met name bij het koken van groente kun je letten op het gebruik van water. Zorg ervoor dat de groenten in een klein laagje water staan en niet in de pan drijven. Door de deksel op de pan te doen stomen de groenten vanzelf gaar. Hierdoor verbruik je minder water en behouden de groenten meer smaak én vitamines. Let er wel op dat de producten niet droog koken. Controleer daarom regelmatig of er nog voldoende water in de pan is.
30. Ontdooi kleine stukken vlees in de magnetron op de ontdooistand: Ontdooi kleine stukken vlees in de magnetron met de ontdooistand. Het is raadzaam het vlees wel direct na het ontdooien te bereiden. Grotere stukken vlees zijn minder geschikt voor het ontdooien in de magnetron, omdat de buitenkant gaar wordt, maar de binnenkant nog bevroren is.
31. Ontdooi (grotere stukken) vlees in de koelkast: Laat voedsel zoals vlees niet ontdooien op het aanrecht, op de verwarming of op een andere warme plek, maar leg het afgedekt op een schaal of bord in de koelkast. Hoewel het ontdooien iets langer duurt, wordt de uitgroei van ziekmakende bacteriën voorkomen.
32. Vlees voor de barbecue in kleine hoeveelheden uit de koeling halen: Op deze manier wordt voorkomen dat het vlees te lang buiten de koeling ligt. Dit verkleint de kans op de uitgroei van ziekmakende bacteriën.

Algemeen

33. Wikkel het steeltje van een bananentros in zilverfolie: De bananen blijven dan zo’n 3 tot 5 dagen langer goed.
34. Bewaar uien in een panty: Uien die in een panty worden bewaard, blijven tot 8 maanden goed (i.p.v. 2 tot 3 maanden). Maak een knoop tusssen elke ui, waardoor de uien niet tegen elkaar worden gedrukt. Bewaar de uien op een donkere plek op kamertemperatuur.
35. Bewaar uien niet in de buurt van aardappelen: Uien die in de buurt van aardappelen worden bewaard, bederven doorgaans sneller. Dit komt doordat de uien het vocht van de aardappelen opzuigen, waardoor ze sneller gaan rotten.
36. Vet de zijkanten van een stuk kaas in met boter: Dit zorgt ervoor dat de kaas minder snel uitdroogt.
37. Bewaar kaas op het minst koude plekje van de koelkast, zoals de groentela: Op de minder koude plekken in de koelkast blijft de kaas langer goed.
38. Bewaar kaas in kaas-of bakpapier: Dit vettige papier zorgt ervoor dat de kaas langer goed blijft.
39. Bewaar appels in de buurt van aardappelen: Dit voorkomt dat er kiemen uit de aardappelen gaan groeien en de appels blijven langer sappig. Win-win!
40. Haal bedorven fruit zo snel mogelijk uit de fruitschaal: Bedorven fruit kan namelijk het andere fruit aantasten.
41. Bewaar champignons in een papieren zakje i.p.v. een plastic zakje of bakje: Wanneer champignons in een plastic zakje of bakje worden bewaard, kunnen ze hun vocht niet kwijt waardoor ze sneller bederven. Het is raadzaam om de champignons in een papieren zakje of vochtige doek te bewaren, zodat ze gemakkelijk hun overtollige vocht kunnen afscheiden.
42. Bewaar champignons niet in de buurt van citrusvruchten: In de buurt van citrusvruchten verliezen champignons sneller hun versheid.
43. Leg eieren, bij twijfel over de houdbaarheid, in een pan met koud water: Eieren die niet naar de bodem zakken maar naar boven komen drijven zijn helaas bedorven.
44. Bewaar melk in het midden van de koelkast: Melk blijft doorgaans langer goed als deze in het midden van de koelkast bewaard wordt. De temperatuur in de deur is meestal te koud, waardoor de melk minder lang goed blijft.
45. Bewaar tomaten buiten de koelkast: Tomaten blijven buiten de koelkast langer goed dan in de koelkast.
46. Wrijf oud (stok)brood in met een ijsblokje: Bak het vervolgens 7 á 10 minuten af in de oven. Daarna smaakt het brood weer vers.
47. Bewaar groene groenten in aluminiumfolie: Dit is de beste manier om groene groenten in de koelkast te bewaren.
48. Bewaar verse kruiden gewikkeld in keukenpapier in een plastic zakje: Wikkel verse kruiden, zoals munt, koriander en peterselie eerst in keukenpapier en bewaar ze in een plastic zakje in de koelkast. De kruiden blijven dan enkele dagen langer goed, behouden hun smaak en worden minder snel slap.
49. Bewaar verse kruiden met olie of water in ijsblokjesvorm: Dit werkt vooral goed bij stevige kruiden, zoals oregano, tijm, rozemarijn en salie. De smaak van de kruiden trekt in de olie of het water en de kruiden zijn veel langer houdbaar. De kruiden-ijsblokjes zijn bovendien makkelijk te gebruiken en doseren bij het koken.
50. Bewaar sla in een kom met wat keukenpapier er overheen en dek de kom af met plastic folie: Dankzij het keukenpapier kan de sla makkelijk zijn overtollige vocht kwijt, waardoor de sla langer goed blijft.
51. Bewaar zelfgemaakte guacamole in een laagje water: Voeg water toe aan een bakje zelfgemaakte guacamole, tot de saus helemaal onder staat, en dek het bakje af met plasticfolie. De guacamole wordt dan niet bruin en is enkele dagen te bewaren.
52. Bewaar overgebleven mais of bonen uit blik in een ander bakje: Overgebleven mais of bonen uit blik kunt u beter niet in het blik laten zitten. Doordat er zuurstof bijkomt, kan het eten namelijk een bliksmaak krijgen. Het is dan ook raadzaam de mais of bonen in een bakje te bewaren.

Gratis app met inspirerende sap- en smoothierecepten en gezonde tips

Download nu de Philips Healthy Drinks-app voor gezonde drankjes. De app is een handige manier om optimale sappen en smoothies te maken. Zo kun je beginnen met het maken van gezonde en lekkere sappen – of je repertoire aan recepten uitbreiden.

Verse sappen en smoothies zijn immers geweldige manieren om je inname van vitaminen en andere essentiële voedingsstoffen op te vijzelen.