Die allereerste week na je bevalling staat je wereld even op zijn kop. En terwijl jij aan het herstellen bent, zijn er duizenden dingen om aan te denken en te beslissen. Ga je voeden op verzoek of juist op schema? Laat je je baby in de eigen kamer slapen of houd je hem juist bij je? En hoe richt je de slaapkamer in zodat hij goed en veilig kan slapen?
We legden deze vragen voor aan Heidi de Wit, klantadviseur voor ZiNkraamzorg en de Kraamvogel.
Wanneer je goed naar de behoeften van je kindje kijkt en daarop inspeelt, is er sneller
rust en regelmaat.”
Heidi de Wit
Klantadviseur voor ZiNkraamzorg en de Kraamvogel
Rust, reinheid en regelmaat. De drie pijlers van de kraamtijd zijn weer helemaal terug. Tegelijkertijd is er de laatste jaren veel veranderd in de kraamzorg. Zo was vroeger alles ondergeschikt aan het snel ontwikkelen van een vast ritme. Een vervlogen uitgangspunt, vertelt Heidi. “Het is een misvatting dat je vanaf het allereerste begin een ritme op moet leggen. Het werkt juist andersom. Wanneer je goed naar de behoeften van je kindje kijkt en daarop inspeelt, is er sneller rust en regelmaat. Daarom helpen we ouders om hun kindje eerst goed te leren kennen. Van daaruit kunnen ze dan keuzes maken die leiden tot een ritme dat bij iedereen past.”
Voor sommige ouders is dat even wennen. “Ik kom vaak vaders tegen die met de wallen op de knieën vragen of ze hun baby overdag langer wakker kunnen houden, zodat hij ’s nachts beter doorslaapt. Op zich een logische gedachtegang, maar ik leg dan uit dat een baby iets meer tijd nodig heeft om aan het ritme buiten de buik gewend te raken.”
Gelukkig zijn er wel kleine dingen waarmee je het dag- en nachtritme kunt stimuleren. Door ’s nachts niet alle lichten aan te doen, je kindje niet uitgebreid te verzorgen en geen lange knuffelsessies te houden, leert je baby dat er een verschil is tussen dag en nacht. “Creëer herkenbare patronen. Laat je kindje weten dat je er altijd voor hem bent, maar dat de nachten anders zijn dan de dagen. Dan gaat de omschakeling sneller.”
Heidi de Wit is klantadviseur voor ZiNkraamzorg en de Kraamvogel en werkte negen jaar als kraamverzorgende voor ZiNkraamzorg. Ze haalde veel voldoening uit de zorg voor het pasgeboren baby’tje en het creëren van rust en ontspanning binnen het gezin. Ook ziet ze het stimuleren van zelfvertrouwen bij de ouders als een van de belangrijkste taken van de kraamverzorgende.
Heidi is getrouwd, heeft een dochter van negen en twee ‘bonusdochters’ van zestien en achttien. “Moeder zijn is een cadeau en een uitdaging tegelijkertijd. Je voelt je vaak meteen verbonden met je kindje, maar je moet jezelf ook opnieuw uitvinden. Wie ben ik als moeder? Wat voor moeder wil ik zijn? Voor mij betekende het leren flexibel te zijn. Soms wil ik teveel controle houden over dingen, maar we hebben nu eenmaal een druk en roerig meidengezin. En dat gezin is een stuk relaxter als ik meer los durf te laten!”
Ook het voedingspatroon zorgt soms voor gepieker. En ook hier is het belangrijk dat de specifieke behoeften van moeder, kind en gezin voorop staan. “De ene moeder past zich makkelijk aan haar kindje aan, terwijl de andere moeder behoefte heeft aan meer structuur. Nu is borstvoeding op verzoek, zeker in die eerste maanden, vaak beter. Zo zorg je er namelijk voor dat de melkproductie precies wordt afgestemd op de voedingsbehoefte van je baby. Maar borstvoeding op verzoek kan zwaar zijn en daarom is het handig als je de signalen van je kindje goed leert interpreteren. Heeft hij echt honger, is het zuigbehoefte of wil hij gewoon een beetje tutten en getroost worden? Als je dat leert doorzien, zul je merken dat voeden op verzoek een stuk minder vermoeiend wordt.”
Heeft je kindje echt honger, is het zuigbehoefte of wil hij gewoon een beetje tutten
en getroost worden?”
Ook bij flesvoeding scheelt het enorm als je leert doorzien waar je kindje om vraagt. “Als je kindje bijvoorbeeld in slaap valt als hij nog honger heeft, komt hij minder snel in een diepe rust. Daardoor raakt zowel het voedingspatroon als het slaapritme verstoord. Als je goed kijkt naar wat hij nodig heeft, zal hij ook beter slapen. Dat betekent dus niet dat je direct de fles moet geven bij elk piepje of huiltje, want dan raakt je kindje overvoed en passief. Dat je kindje huilt, betekent namelijk niet meteen dat hij razende honger heeft. Misschien heeft hij last van zijn buikje, mist hij de nabijheid van zijn mama of wil hij zich gewoon even ontladen. Door de echte honger te onderscheiden van ‘mamahonger’, kun je een ritme aanbrengen. En dat is iets anders dan denken dat je baby elke dag om de zoveel uur een precieze hoeveelheid moet drinken.”
Hoe je ‘mamahonger’ van echte honger onderscheidt? “Door goed te letten op signalen als het hoofdje draaien of zoeken met het mondje, of het sabbelen op vingers of vuistje. Als je je baby vervolgens laat drinken en hij blijft sabbelen en drinkt niet stevig door, heeft hij geen echte honger en kun je hem beter op een andere manier troosten.”
Als kraamverzorgster helpt Heidi ook bij de slaapomgeving. Wat haar opvalt? “Negen van de tien keer kom ik in slaapkamers met tropische temperaturen. Kindjes kunnen zichzelf inderdaad nog niet goed warmhouden, maar een frisse omgeving is juist essentieel voor hun gezondheid. Daarom adviseren we altijd een slaapkamertemperatuur tussen de 16 en 18 graden, met voldoende ventilatie. Natuurlijk pak je je kindje wel goed in, maar zorg ervoor dat hij het niet te warm krijgt. Een goede graadmeter is het nekje. Is dat klammig en bezweet? Dan kan hij zijn warmte niet goed kwijt.”
Voor Heidi gaat het er niet om dat ze zichzelf onmisbaar maakt. En ze wil ouders ook niet het idee geven dat ‘zusters wil wet is’. “Natuurlijk werk je binnen de kraamzorg vanuit protocollen en richtlijnen. Hoe maak je het bedje op? Mag het kindje op de zij slapen met rolletjes of is het beter om het op de rug te leggen? Wat kun je doen als je kindje heel onrustig slaapt? Tegelijkertijd stem je de zorg af op het gezin waar je terechtkomt. Voor mij is de kraamperiode geslaagd als ik de ouders achterlaat in de wetenschap dat ze op zichzelf kunnen vertrouwen. En als ze zelf een gevoel hebben ontwikkeld voor wat hun kindje nodig heeft.”
Wil je meer weten over de ontwikkeling van het slaapritme van je baby of zoek je handige tips om je baby lekker te laten slapen? Tijdens het Philips AVENT Facebook-spreekuur op 7 maart 2017 kregen we over dit onderwerp een hoop vragen van ouders. Je kunt de antwoorden van onze experts nog eens op je gemak teruglezen.
