Wat is waardegedreven zorg en waarom is die zo belangrijk?

Dit artikel wordt gepubliceerd ter gelegenheid van de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum.

Onze gezondheid is een essentieel aspect van ons geluk en welzijn, en een belangrijke voorwaarde voor economische vooruitgang. Het bevorderen van een gezondere levensstijl en toegang tot goede gezondheidszorg gaat echter gepaard met enorme uitdagingen, vooral als gevolg van de wereldwijd groeiende en vergrijzende bevolking en het toenemende aantal chronisch zieken. Zowel overheden als zorgverleners zien zich gesteld voor de gecompliceerde opdracht om de kosten binnen de perken te houden en tegelijkertijd de behandelresultaten te verbeteren.

‘Value-based care’, oftewel waardegedreven zorg, is het streven naar betere behandelresultaten tegen lagere kosten. De zogeheten ‘Quadruple Aim’ van de zorgsector voegt aan deze belangrijke doelstellingen nog een essentieel aspect toe: de ervaringen van patiënten en zorgprofessionals. Door voortdurend nadruk te leggen op dit aspect, zou het mogelijk moeten zijn om waardegedreven zorg te vertalen naar de dagelijkse praktijk.

De vraag is dus niet óf we dit idealistische en aantrekkelijke nieuwe zorgmodel moeten omarmen, maar hóe. Het realiseren van de ‘Quadruple Aim’ vereist een enorme transformatie binnen de gehele waardeketen, en er zijn volop risico’s en valkuilen.

Inspirerende successen

Zeker, er zijn veel innovatieve zorginstellingen waar deze visie al in de praktijk wordt gebracht. Het Karolinska Academisch Ziekenhuis in Stockholm heeft bijvoorbeeld het gehele zorgtraject voor beroertes opnieuw ingericht, wat heeft geleid tot een flinke verkorting van de ‘Call to Needle’, dat wil zeggen de tijd tussen de melding van een beroerte en de benodigde behandeling, en betere behandelresultaten.

Toch blijkt dat het in eerste instantie lastig is om naadloze zorgtrajecten op te zetten binnen meerdere traditioneel gescheiden (‘verkokerde’) afdelingen. Dankzij effectief veranderingsmanagement is het Karolinska Academisch Ziekenhuis hierin geslaagd, wat onmiddellijke en langetermijnvoordelen oplevert voor zowel patiënten met een beroerte als de gehele samenleving.

Emory Healthcare, een ziekenhuisgroep in de Amerikaanse staat Georgia, heeft de toegankelijkheid en kwaliteit van de intensieve zorg geoptimaliseerd dankzij een eICU-oplossing voor patiëntbewaking op afstand waardoor patiënten dichter bij huis kunnen worden verzorgd, tegen lagere kosten.

Door de integratie van voortdurende patiëntbewaking en ondersteuning van klinische besluitvorming in real time om de inzet van bedrijfsmiddelen te optimaliseren, worden de gezondheidsresultaten op de lange termijn verbeterd, terwijl er kosten worden bespaard en het herstel van patiënten wordt bevorderd.

De ziekenhuisgroep Intermountain Healthcare in Utah vormt een andere bron van inspiratie. Dit geïntegreerde zorgsysteem heeft de zorgverlening heringericht voor optimale effectiviteit en efficiëntie, van lokale tot tertiaire zorg.

Zoals blijkt uit recente publicaties heeft Intermountain Healthcare een integrale strategie ontwikkeld om misbruik van opiaten aan te pakken, zonder concessies te doen aan de kwaliteit van de pijnbestrijding voor patiënten. De innovatieve aanpak van Intermountain omvat onder meer het Opioid Community Collaborative, een samenwerkingsverband tussen volksgezondheidsdiensten, verleners van gedragsgerichte zorg en zelfs wetshandhavingsinstanties.

Obstakels in overvloed

Ondanks deze successen hebben we te maken met een aantal flinke uitdagingen, vooral bij het opschalen van proefprojecten met nieuwe zorgmodellen. Zo ontwikkelde een gerenommeerd ziekenhuissysteem onlangs een baanbrekend model, waarbij oudere patiënten met meerdere gezondheidsproblemen in hun eigen woning op afstand in de gaten worden gehouden.

Mede dankzij deze preventieve oplossing kon het aantal ziekenhuisopnames met bijna de helft en het sterftecijfer met meer dan een kwart worden teruggedrongen, terwijl de kosten met meer dan een derde werden verlaagd en patiënten thuis konden herstellen.

Patiënten voelden zich prettiger en zorgafnemers profiteerden van lagere kosten. Het ziekenhuispersoneel was trots op de resultaten. Toch kon dit ziekenhuissysteem geen duurzaam bedrijfsmodel ontwikkelen voor de verleende diensten, omdat deze niet in aanmerking kwamen voor vergoeding. Voor de financiële administratie van het ziekenhuis leidde deze oplossing tot een netto ‘kostenpost’. Binnen het bestaande vergoedingensysteem liep men inkomsten mis wanneer patiënten geen bezoek brachten aan het ziekenhuis. Dit proefproject met een dienst die ten goede kwam aan zowel de patiënten als de zorginstelling, wordt daarom helaas niet voortgezet in 2018.

We moeten dus een aantal structurele problemen oplossen voordat we echt kunnen zeggen dat we waardegedreven zorg verlenen. Onlangs zei een zorgprofessional tegen mij: “Ons zorgsysteem is perfect ingericht op handhaving van de status quo.”

Rich Guarino van de Lahey Clinic in Massachusetts beschreef de complexiteit van de gezondheidszorg treffend toen hij opmerkte dat dit de enige sector is waarin:

diensten niet worden verleend aan de persoon die ze heeft aangevraagd;
diensten niet worden betaald door de persoon aan wie ze worden verleend;
de dienstverlener niet bepaalt welke prijs er voor de diensten moet worden betaald;
degene die de diensten betaalt, ook de prijs bepaalt, maar de diensten niet ontvangt.

Deze beschrijving gaat op voor meerdere landen. Een Nederlandse zorgverzekeraar vertelde me onlangs dat het weinig zin heeft om samen met ziekenhuizen te werken aan productiviteitsbesparingen, aangezien die toch zouden worden tenietgedaan door meer ‘volume’, of ten goede zouden komen aan andere verzekeraars.

De bestaande situatie veranderen

Ondanks de huidige uitdagingen zie ik toch een toekomstperspectief waarin waardegedreven zorg en de ‘Quadruple Aim’ binnen handbereik liggen. Hiervoor zijn wel veranderingen nodig.

Eerst en vooral moeten we een meer holistische kijk op patiëntentrajecten hebben en vervolgens werkstromen en technologieën beter integreren, zodat de zorgervaring naadloos is en zorg wordt geboden waar dat het meest zinvol is.

De voorbeelden van zorgverlening op afstand en trajecten voor patiënten met beroertes tonen ons de weg, met naadloze en efficiënte integratie als motto in elke fase van het zorgtraject. We kunnen inefficiënte werkwijzen voorkomen door standaard moderne managementtechnieken zoals Change Management, LEAN en Six Sigma toe te passen, of door efficiënt te ontwerpen voor het gehele gezondheidssysteem in plaats van slechts één afdeling.

Ten tweede maakt innovatie nu al het verschil, en zal dat in de toekomst nog meer doen. Genomica, kunstmatige intelligentie en technologieën voor ‘diep’ machinaal leren helpen zorgprofessionals om nauwkeurigere diagnoses te stellen en tijd vrij te maken voor contacten met patiënten.

Op de korte termijn vereist dit grotere investeringen in ondersteunende systemen voor diagnostiek en klinische besluitvorming. Naarmate er meer passende behandelingen op een tijdige en gepersonaliseerde manier worden verleend, zullen de langetermijnkosten dalen terwijl de behandelresultaten verbeteren.

In deze vergelijking moeten technologieleveranciers verantwoordelijkheid nemen voor hun aandeel in de dienstverlening. Om hier proactief mee om te gaan, hebben we bij Philips contracten ingevoerd waarbij technologie als een dienst wordt opgevat en gebruik en betaling worden gekoppeld aan het bereiken van de waardegedreven zorgdoelstellingen van het zorgsysteem.

Ten derde moeten we beter worden in het verzamelen, verwerken en interpreteren van de enorme hoeveelheden gegevens, die momenteel verspreid zijn over een groot aantal zorgverleners. Dergelijke uitgebreide gegevensverzamelingen kunnen waardevolle inzichten opleveren om persoonlijke zorg voor individuele patiënten mogelijk te maken en zo de beoefening van geneeskunde te verbeteren, bijvoorbeeld door de onderlinge verschillen tussen zorgverleners te verminderen. Hierdoor kunnen we zelfs de gezondheid van hele bevolkingsgroepen verbeteren.

Hiervoor moeten we echter toegang krijgen tot alle bronnen van gezondheidsgegevens, en deze informatie omzetten in bruikbare inzichten – allemaal met behoud van privacy en volledige veiligheid. Velen van ons vertrouwen onze financiële gezondheid toe aan digitale systemen; nu is het tijd om beveiligde nationale netwerken op te zetten waarmee zorgverleners, de eerstelijnszorg, apotheken en ziekenhuizen gezondheidsgegevens kunnen uitwisselen. Met goed bestuur kunnen alle belanghebbenden – waaronder het bedrijfsleven, de academische wereld en de overheid – nieuwe, levensveranderende inzichten verkrijgen uit deze gegevens.

Zoals aangegeven moeten we ook de vergoedingssystemen veranderen om goede resultaten en productiviteit beter te belonen. Waardegedreven zorg omvat meer dan alleen nieuwe betaalmodellen of kostenbeheersing.

Don Berwick, voormalig directeur en nu Senior Fellow van het Institute for Healthcare Improvement (IHI), betoogt dat complexe beloningsmodellen voor het vergoeden van zorg aanleiding geven tot prikkels om meer – en in sommige gevallen te veel – te doen, zoals opdrachten tot meer onderzoeken en procedures. Berwick stelt tevens dat de huidige systemen zorgverleners kunnen ontmoedigen om deel te nemen aan activiteiten die zorgcoördinatie, holistische zorgbenaderingen en investeringen in zorgverlening op afstand stimuleren.

Mijn laatste suggestie is dan ook om beter inzicht te krijgen in de gedragsaspecten van verandering. We moeten consumenten bijvoorbeeld motiveren om hun levensstijl te veranderen. We zullen ook de rollen en werkwijzen van gezondheidspersoneel moeten aanpassen.

Hoe verandert de relatie tussen patiënt en zorgverlener als patiënten meer verantwoording moeten afleggen voor hun eigen gezondheid? Hoe volgt de zorgverlener een patiënt van het begin tot het einde van het zorgtraject, en hoe biedt hij of zij proactieve begeleiding naast de curatieve behandeling? En hoe bereiken we dit zowel in ziekenhuizen als in de eerstelijnszorg?

Het financiële toezicht moet worden geoptimaliseerd binnen de gehele zorgketen. De verschillende prikkels moeten opnieuw worden bepaald, en verzekeraars en andere partijen die zorg vergoeden moeten hun rol spelen.

Problemen oplossen voor toekomstige generaties

Ondanks deze uitdagingen blijf ik zeer optimistisch en word ik bemoedigd door de manier waarop veranderingen wereldwijd worden omarmd. De sleutel is om meer mensen te vinden die deze veranderingen willen bevorderen.

Philips neemt ook dit jaar weer deel aan het #YoungWEF-initiatief, waarbij we kinderen uitnodigen om te onderzoeken wat zij zouden doen om hun eigen gezondheid te verbeteren en de gezondheidszorg als geheel te veranderen.

Activiteiten met jongeren bieden altijd een verfrissende afwisseling van de routine, en herinneren ons eraan dat we flexibel moeten blijven denken, zonder de beperkingen van traditionele regels. Ik kijk ernaar uit om te ontdekken wat ik van het Young WEF-initiatief kan leren.

Als we anders denken en vooral ook anders handelen, kunnen we de belofte van waardegedreven zorg waarmaken: het bieden van de juiste zorg, op de juiste plaats, en het juiste moment.

https://www.weforum.org/agenda/2018/01/what-is-value-based-care/

Wij geloven dat er altijd een manier is om het leven te verbeteren. Daarom ontwikkelen we zinvolle innovaties voor elke fase in je leven. Ontdek meer philips.nl/innovationandyou

Frans van Houten

CEO Koninklijke Philips N.V.

Frans van Houten startte in 1986 bij Philips, na verschillende functies in binnen- en buitenland werd Frans van Houten in april 2011 benoemd tot bestuursvoorzitter van Philips.

Volg Frans Van Houten

Gerelateerde artikelen

Het roer moet om

Het artikel lezen

Wacht niet op verandering, maar wees zelf de verandering

Het artikel lezen