Gevolgen van te weinig slaap

Tim Weysen - In het vorige blog 'Electronisch slapeloosheid' sloot mijn collega Tim Leufkens af met de vraag of het verstandig was dat radio-DJ Giel Beelen na een periode van 198 uur radio maken de volgende dag weer ‘gewoon’ aan het werk ging. Laat ik meteen antwoorden dat Giel er verstandig aan had gedaan om een paar dagen rust te nemen. Maar wellicht dat zijn beslissing beïnvloed is door de gevolgen van de recordpoging zelf?

Onvoldoende slaap is niet goed voor je gezondheid en helemaal niet slapen kan zelfs nare gevolgen hebben. Gelukkig is Giel zijn recordpoging onder strikt toezicht van een arts gebeurd en heeft hij zo nu en dan een powernap mogen doen. Ook zijn voedingsinname werd goed in te gaten gehouden, want we weten dat onvoldoende slaap kan leiden tot diabetes. Toch heeft in de jaren ‘60 een andere waaghals een officieel wereldrecord “langste periode zonder slaap” op zijn naam gezet. Randy Garder, een 17-jarige Amerikaanse student, was maar liefst 11 dagen en 24 minuten wakker. Ondanks het feit dat hij na 10 dagen nog steeds in staat was om de beroemde slaap onderzoeker William Dement te verslaan met een potje pinball, zou ik een dergelijke periode zonder slaap toch echt afraden. Zo is later pas bekend geworden dat hij last had van concentratie en geheugenproblemen, paranoia werd en zelfs last had van waanbeelden.

De gevolgen van slaapgebrek zijn al decennialang een onderwerp waaraan veel aandacht wordt besteed in de wetenschap. Hierdoor hebben we al veel geleerd over het oude vraagstuk: waarom slapen we eigenlijk? Maar ook buiten het onderzoeksveld zullen veel mensen te maken krijgen met de gevolgen van te weinig slaap. In het vorige blog is een belangrijke oorzaak besproken. Maar ook bepaalde beroepen kunnen aanleiding geven voor een gebrek aan nachtrust. Denk bijvoorbeeld aan de gezondheidszorg, beveiliging en transport. Ongetwijfeld dat je dit lijstje nog verder kunt aanvullen. Door de alsmaar toenemende werkdruk wordt vaak het eigen kunnen opgerekt en een compromis gesloten met de nachtrust. Daarbij heerst er de opvatting dat een uurtje meer of minder slaap geen kwaad kan. Maar vervolgens wordt wel geprobeerd om in het weekeinde wat extra uurtjes mee te pakken. Een aantal onderzoeksgroepen heben echter aangetoond dat dit niet zo gemakkelijk gaat. Het risico bestaat zelfs dat er een chronisch slaap tekort wordt opgelopen. Begrijpelijk dat dit kan resulteren in dutjes op zeer ongunstige momenten. Kun je je voorstellen wat er gebeurd wanneer je na een lange werkdag met 120 over de A2 zoeft?

Maar even terug op de vraag of het een verstandige beslissing is geweest van Giel om een dag na de recordpoging weer te beginnen met werken. Het is aangetoond dat een lange nacht slaap tijdelijk de effecten van slaapgebrek kan laten verdwijnen, echter, na een aantal uur wordt het risico op fouten door de nog steeds aanwezige vermoeidheid juist weer groter. Wellicht dat een aantal dagen rust niet onverstandig waren geweest. Maar goed, ik denk dat de gevolgen van de recordpoging Giel hebben ‘geholpen’ bij het maken van zijn beslissing. Britse wetenschappers hebben namelijk laten zien dat na een periode van slaap gebrek vooral hersengebieden actief zijn die de positieve aspecten van een bepaalde beslissing beoordelen en juist de hersengebieden die de negatieve aspecten beoordelen in mindere mate actief zijn.

Een goede nachtrust is een belangrijk thema waaraan gelukkig veel aandacht wordt besteed. Bij Philips werken we aan systemen waarmee we nauwkeurig jouw slaap kunnen registreren en je hierdoor kunnen informeren over je eigen slaap. Ook werken we aan apparaten die een goede nachtrust ondersteunen. Slapen is voor velen een plezierige bezigheid, maar dat is natuurlijk niet de enige reden waarom we het doen. Ik heb het al oude vraagstuk al even aangehaald, dus voor jou Tim, wat is nu de functie van slaap?

Tim Weysen

Tim is slaaponderzoeker bij Philips Research en is onder meer gespecialiseerd in slaap onderzoek

niet-farmaceutischeoplossingen voor slaap verbetering en onderzoek naar menselijk gedrag.

Volg Tim op