De juiste vragen stellen: zo kom je tot een definitieve diagnose
van de behandeling waar patiënten zich zorgen over maken. Naarmate de technologische ontwikkelingen voortschrijden, komen er steeds meer beeldvormingstechnieken beschikbaar in de gezondheidszorg. Nu de rol van de radiologie in de gezondheidszorg steeds belangrijker wordt, is het niet voldoende om te hopen tot een ‘vroege’ of zelfs ‘nauwkeurige’ diagnose te komen. Stel: iemand geeft richtingaanwijzingen die accuraat en makkelijk te volgen zijn, zodat je uiteindelijk op de plek komt waar je moet zijn. Maar er kunnen iets te veel afslagen in de route zitten, waardoor je via een oncomfortabele, indirecte en dure weg op je bestemming aankomt. En dat brengt de nodige verwarring en frustratie met zich mee! Waar de sector recht op heeft, zijn definitieve diagnoses. En we beschikken nu over de gegevens om dat mogelijk te maken. Het stellen van een definitieve diagnose wil zeggen dat voor patiënten de kortste route naar de beste behandeling wordt gekozen tegen de laagst mogelijke kosten. Soms betekent dit dat je op een hele andere plaats moet beginnen – buiten de huidige comfortzone van het vakgebied. Tegenwoordig zal het diagnostische traject voor een patiënt met knieletsel beginnen met een bezoek aan een arts die hoogstwaarschijnlijk een röntgenfoto zal adviseren. Zoals de wetten van het vergoedingssysteem van het zorgstelsel voorschrijven, beginnen artsen onderaan de beeldvormingsladder en werken ze langzaam omhoog. Ze zullen dus niet met een duurdere of meer gedetailleerde scan beginnen, zoals een MRI- of een CT-scan.
Maar als puntje bij paaltje komt, was het misschien wel beter geweest om met een MRI scan te beginnen. Dan hadden we uiteindelijk kosten kunnen besparen door onderzoeken over te slaan die niet het juiste resultaat opleverden. We hadden patiënten sneller een geschikte behandeling kunnen geven, waardoor ze eerder herstellen en hun welbevinden wordt vergroot. Om bij het voorbeeld van richtingaanwijzingen te blijven: het heeft weinig zin een doodlopende straat te worden ingestuurd als je eigenlijk linksaf moet op het volgende kruispunt. Als we het goed willen doen, moeten we zowel wat kosten als kwaliteit van de zorg betreft kijken naar het hele plaatje, en niet naar afzonderlijke trajecten. Dan zien we een toekomst waarin geïntegreerde klinische oplossingen naadloos aansluitende informatie en ‘holistische’ patiëntprofielen zullen opleveren om radiologen te ondersteunen. Hoe kunnen we een omslag in de mentaliteit van de sector bewerkstelligen, zodat we afkomen van onnodige kosten en inefficiënte diagnostiek? Allereerst moeten we de juiste vragen stellen, op basis van de juiste gegevens. Tegenwoordig worden radiologen niet langer beperkt door de grenzen van de radiologie. Pathologie en radiologie komen steeds dichter bij elkaar te liggen. Radiologen hebben zo veel gegevens uit andere disciplines tot hun beschikking – klinische informatica, EMR, genomische en moleculaire beeldvorming, etc. – dat ze vele factoren kunnen meenemen bij het stellen van een diagnose. Dit betekent dat we niet de vraag moeten stellen “Wanneer kunnen we een MRI-scan doen?” of “Welke onderzoeken zullen we aanvragen?”, maar eerder “Welke andere informatie heb ik nodig om het juiste onderzoek voor deze patiënt aan te vragen?” of “Welke patronen kan ik bij deze patiënt ontdekken?” en “In welk opzicht lijkt deze patiënt op patiënten die ik in andere datasets heb gezien?”.
In dit opzicht is de radiologie klaar voor een revolutie. De radiologie ontwikkelt zich op dit moment al tot een breder diagnostisch vakgebied. Radiologen worden ‘diagnostici’, zoals ik ze graag noem, die samenwerken met verschillende teams en daardoor over betere gegevens beschikken. Zoals altijd in de gezondheidszorg hebben we niet alleen progressieve radiologen nodig, maar moet er ook onderzoek worden gedaan naar kosten en kwaliteit om deze omslag kracht bij te zetten. Dergelijke onderzoeken hebben uitgewezen dat kankerpatiënten bij wie een PET-scan is gedaan, binnen een week al kunnen weten of de chemotherapie aanslaat – een heel verschil met de traditionele aanpak van afwachten. Deze snelle prototypes van nieuwe behandeltrajecten waarbij mogelijk direct een duurder onderzoek wordt uitgevoerd, stellen de sector in staat de kosten en de kwaliteit van de zorg te beoordelen voor het hele zorgtraject van de patiënt. Dit zijn de vragen die we moeten stellen, zodat definitieve diagnoses nog makkelijker binnen handbereik komen te liggen dan nu al het geval is. De focus binnen de gezondheidszorg voor de komende vijf tot tien jaar ligt op het verlagen van de kosten en het tegelijkertijd verbeteren van de kwaliteit. Wat dat betreft bevindt de radiologie zich op een beslissend keerpunt. Wanneer radiologen beschikken over de juiste gegevens op basis waarvan ze de juiste vragen kunnen stellen, en wanneer ze beschikken over de technologie om te overleggen en samen te werken met collega’s op allerlei vakgebieden, zullen ze in staat zijn een nog belangrijkere rol te spelen in de keuze voor het juiste behandeltraject tegen de laagst mogelijke prijs.
