Welke factoren beïnvloeden echt de vraag naar acute zorg?
In Nederland neemt het aantal bezoeken aan de Spoedeisende Hulp (SEH) toe. De vraag rijst: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de SEH alleen bij een acute zorgvraag wordt ingeschakeld? Een vergelijkingsstudie van Philips naar SEH-afdelingen in zeven landen biedt aanknopingspunten.[1]
Wie op de snelweg in een ongeluk terecht komt en letsel oploopt, wordt naar de SEH gebracht – dat is helder. Maar hoe zit het met longklachten ten gevolge van een verwaarloosde bronchitis? Of wanneer de koorts bij een klein kind zo heftig is dat ouders besluiten dat er ’s avonds een arts nodig is? De aanleiding voor een bezoek aan de SEH is steeds minder vaak letsel en steeds vaker ziekte of een aandoening, terwijl de capaciteit van de SEH’s gelimiteerd is. Tegelijkertijd steeg het aantal bezoeken aan de SEH in Nederland tussen 2013 en 2015 van 1,8 naar ruim 2 miljoen. Hoe kunnen we de SEH en de rest van de zorgketen zo organiseren dat de SEH alleen voor echt acute hulp wordt ingeschakeld?
Verrassende inzichten
Efficiënt gebruik maken van de zorg – acuut of regulier – wordt steeds belangrijker. Ieder land gaat er anders mee om, zo blijkt ook uit het onderzoek ‘Acute unscheduled care in seven developed nations: a cross-country comparison’ dat Philips onlangs samen met het George Washington University School of Medicine & Health Sciences uitvoerde. Zo kennen sommige landen wel en andere geen koppeling tussen eerste- en tweedelijnszorg. Ook zijn er verschillen in behandelingen, training en kwaliteit. Doel van het onderzoek, dat in Australië, Canada, Duitsland, Nederland, het Verenigd Koninkrijk , de Verenigde Staten en Zwitserland werd uitgevoerd, was te achterhalen welke factoren van invloed zijn op de acute zorgvraag. De onderzoekers combineerden openbare gegevens met uitvoerige interviews met lokale artsen. Zo kregen zij belangrijke inzichten in de normale gang van zaken met betrekking tot SEH. En dat leidde soms tot verrassende uitkomsten. Zo wordt algemeen gedacht dat goede toegang tot eerstelijnszorg kan leiden tot minder gebruik van SEH-afdelingen. Maar uit het rapport blijkt dat zelfs goed toegankelijke eerstelijnszorg en volledige dekking van zorgkosten geen garantie bieden dat patiënten economisch verstandige besluiten nemen als het gaat om het kiezen van de meest geëigende zorgomgeving. Kort gezegd: andere aspecten dan kosten spelen blijkbaar een rol bij de afweging tussen bezoek aan de huisarts of de SEH.
Aandachtspunten voor vraag en aanbod van acute zorg
Op basis van alle gegevens uit de zeven landen hebben de onderzoekers een aantal aandachtspunten geformuleerd die van invloed zijn op hoe zorgverlening in SEH-omgevingen plaatsvindt. Aan de vraagkant hebben sociale factoren zoals roken, voeding, armoede en gebruik van verdovende middelen een sterke invloed op het gebruik van SEH-afdelingen. Ook de toegang tot een zorgverzekering speelt mee: beperkte toegang leidt tot een slechtere volksgezondheid, waardoor SEH-afdelingen onder grotere druk komen te staan. En zelfs wanneer er wel een goede toegang is tot een zorgverzekering en eerstelijnszorg, maken zieke patiënten niet altijd de meest efficiënte beslissingen over wanneer en waar ze medische zorg inroepen. Maar ook aan de aanbodzijde zijn er punten van aandacht. Effectieve verlening van acute zorg vereist grondige training van zorgverleners. Ook moeten gestandaardiseerde maatstaven worden ontwikkeld om de kwaliteit van de acute zorgverlening goed te kunnen meten.
Ook in Nederland ruimte voor verbetering
Hoe komt Nederland uit het rapport? Hier is sprake van een robuust eerstelijnssysteem, waardoor er relatief weinig gebruik wordt gemaakt van de SEH (24%). Nederland staat daarmee op de derde plaats, na Duitsland en Australië (beide 22%). Desondanks is er een relatief hoog percentage zelfverwijzers en van hen gaat maar liefst 6 op de 10 ten onrechte naar de SEH. Ook het aantal heropnames via de SEH of het ziekenhuis laat ruimte voor verbetering zien: met 17% voert Nederland samen met de Verenigde Staten (18%) de lijst aan.
De vraag vanuit ouderen neemt toe
De druk op de acute zorg in Nederland stijgt. Dat komt onder andere door een toename van bezoeken van ouderen. Ouderen blijven nu langer thuis wonen, waardoor achteruitgang in de gezondheid later gesignaleerd wordt en preventieve acties later opstarten.[2] Daardoor neemt de vraag naar acute zorg toe. De oplossing hiervoor is tweeledig. Naast aandacht voor de inrichting van de acute zorg en tweedelijnszorg valt ook verbetering te behalen met meer aandacht voor de zorg in de thuissituatie. Zo laat de samenwerking tussen Philips en Banner Health in de Verenigde Staten zien dat coaching en monitoring van chronisch zieken in de thuisomgeving door middel van TeleHealth-oplossingen tot 75% minder heropnames binnen 30 dagen leidt.[3] Dat is winst voor alle betrokkenen. Alle onderdelen in de zorgketen beïnvloeden elkaar, dat toont ook dit onderzoek aan. De keten is zo sterk als de zwakste schakel. Daarom ziet Philips de zorg als een continuüm, waarin alle onderdelen even belangrijk zijn en ieder een eigen bijdrage levert aan het ultieme doel: het verbeteren van het leven van mensen. Voor meer informatie over het gebruik van SEH-afdelingen en om een indruk te krijgen van de stappen die zorgprofessionals kunnen zetten, kunt u onze lokale healthcare consulting website raadplegen. [1] ‘Acute unscheduled care in seven developed nations: a cross-country comparison’ [2] Fluent. Code Oranje, Kwantitatief onderzoek naar de ontwikkelingen in de spoedzorg. Januari 2017. [3] https://www.philips.nl/healthcare/articles/medisch-perspectief/slimme-algoritmes-hebben-de-toekomst
Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws, achtergrondverhalen, interviews en productinnovaties op het gebied van gezondheidszorg? Bezoek dan Medisch Perspectief.
